دو طرح کنترلی برای کاهش مصرف بنزین
نبض نفت - طبق اعلام رسمی دولت، مصرف بنزین در ایران 91 میلیون لیتر در روز است که با جمعیت تقریبا 81 میلیون نفری ایران در هر شبانه روز به ازای هر نفر، 1.12 لیتر بنزین مصرف می‌شود. یعنی یک خانواده چهار نفره حتی اگر خودروی شخصی نداشته باشند، در یک شبانه روز سهمی 4.5 لیتری در مصرف بنزین کشور دارند.
این در حالی است که در کشور پرجمعیت چین با جمعیتی بالغ بر یک میلیارد و 386 میلیون نفر حدود 468 میلیون لیتر بنزین در روز مصرف می‌شود. به عبارتی در هر شبانه روز به ازای هر نفر، 0.34 لیتر بنزین در چین مصرف می‌شود.
در کشور ترکیه نیز با جمعیتی بالغ بر 80 میلیون نفر، روزانه 8 میلیون و 268 هزار لیتر بنزین مصرف می شود. به عبارتی در هر شبانه روز به ازای هر نفر، 0.1 لیتر بنزین در ترکیه مصرف می‌شود.
مقایسه مصرف بنزین در ایران و ترکیه از این نظر مقایسه‌ای جالب است که تعداد جمعیت دو کشور و تعداد خودروهای سبک دو کشور، تقریبا یکسان است، اما در ایران به ازای هر نفر، 10 برابر هر ترکیه‌ای و 3 برابر هر چینی بنزین مصرف می‌شود.
طبق اعلام دولت در نیمه مهرماه سال جاری «در هر روز 91 میلیون لیتر بنزین در ایران مصرف می‌شود، یعنی ایرانی‌ها در هر ساعت 3 میلیون و 790 هزار لیتر بنزین مصرف می‌کنند که این رقم تقریباً 6 برابر میانگین مصرف بنزین در جهان است.»
برای کنترل این وضعیت اگرچه به گفته اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور دولت به دنبال افزایش قیمت نیست، اما چاره‌ای جز احیای کارت سوخت وجود ندارد.
با بازگشت کارت سوخت و سهمیه‌بندی، مانند گذشته شاهد بنزین دو نرخی خواهیم بود. این روش اگرچه می‌تواند باعث تعدیل قیمت بنزین آزاد و کاهش قاچاق سوخت شود، اما فقط صاحبان خودرو ذی‌نفع مستقیم آن هستند، اما در روش توزیع کارت سوخت بنزین میان تمام اقشار جامعه، می‌توان شاهد باز توزیع عادلانه یارانه سوخت بود.
در این روش، افرادی که خودرو ندارند، می‌توانند بنزین دریافتی خود را در بازاری که قیمت‌ها در آن کشف می‌شود، به متقاضیان عرضه کنند. به عقیده کارشناسان، این روش ضمن عادلانه‌تر بودن، به مرور اصلاح قیمت‌ها را رقم می‌زند که نه تنها مصرف را کاهش می‌دهد، بلکه انگیزه قاچاق را نیز از بین می‌برد.
جلال میرزایی، نماینده ایلام در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون انرژی اخیرا وجود دو طرح برای سهمیه‌بندی بنزین در مجلس را تایید کرده و گفته است، طرح اول بر اساس همان طرح احیای کارت سوخت است که سال‌ها در کشور اجرا می‌شد.
وی با بیان اینکه در این طرح به هر فرد دارنده خودرو سهمیه‌ای برای مصرف بنزین اختصاص می‌یابد، افزود: با اجرای طرح مذکور مانند گذشته بنزین دو نرخی می‌شود و در صورت تصویب آن قیمت بنزین با تغییراتی همراه خواهد شد.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس می‌گوید، برای احیای کارت سوخت ممکن است دولت به توزیع کارت‌های جدید سوخت مبادرت کند و همچنین سامانه کارت سوخت به تغییراتی نیاز دارد که حدود ۳ میلیون دلار هزینه در برخواهد داشت.
میرزایی ادامه داد، احیای کارت سوخت علاوه بر کنترل مصرف می‌تواند نقش موثری در کنترل قاچاق سوخت داشته باشد.
اما طرح دوم که میرزایی از وجود آن خبر داد، طرحی است که به ارائه سهمیه بنزین به همه افراد جامعه اعم از دارندگان خودرو و غیره اشاره دارد.
به گفته این نماینده مجلس شورای اسلامی اخیرا محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه با برخی اعضای مجلس جلسه‌ای داشته و در این جلسه ضمن پرداختن به موضوعاتی، اعلام کرد، دولت مشغول مطالعه بر روی این طرح است.
با این حال میرزایی می‌گوید از آنجا که موضوع جلسه یادشده به مباحث دیگری اختصاص داشته، نوبخت توضیحات مفصلی در مورد جزئیات این طرح نداده است.
به گفته میرزایی اجرای این طرح با همه ویژگی‌ها و مزایایی که دارد، به دلیل اینکه نیازمند اطلاعات دقیقی از خانوارها است، با پیچیدگی‌هایی همراه خواهد بود.
کارت سوخت؛ ضرورت اجتناب‌ناپذیر
شهباز حسن‌پور بیگلری، نماینده مردم سیرجان و عضو کمیسیون برنامه و بودجه با تایید خبر در دست بودن طرح سهمیه‌بندی بنزین و اختصاص سهمیه بنزین به همه افراد جامعه، بازگشت کارت سوخت را ضرورتی اجتناب‌ناپذیر دانست.
حسن پور با بیان اینکه تا‌کنون هیچ مصوبه‌ای در مجلس در این باره تصویب نشده است، اعلام کرد: ما منتظر هستیم که دولت در مورد احیای کارت سوخت هرچه زودتر طرح خود را ارائه دهد.
به گفته نماینده سیرجان، تمام کارشناسان دولتی و غیردولتی که تا کنون در باره مبحث چگونگی کنترل مصرف بنزین به مجلس دعوت شده‌اند، معتقدند که باید هرچه زودتر اقداماتی انجام داد که از هدر رفت این ثروت ملی جلوگیری شود.
حسن‌پور با بیان اینکه بخش مهمی از بنزین تولیدی کشور که در واقع ثروت متعلق به همه مردم است، به شکل قاچاق از مرزها وارد کشورهای همسایه می‌شود، گفت: یکی از ابزارهای موثر برای کنترل قاچاق و مصرف بنزین احیای کارت سوخت است. با راه‌اندازی سامانه کارت‌سوخت میزان دقیق مصرف بنزین در همه پمپ بنزین‌های کشور قابل ردیابی است و می‌توان از قاچاق سوخت جلوگیری کرد.
حسن‌پور با اشاره به اینکه یکی از روش‌ها احیای کارت سوخت به شکل سابق یعنی تعلق سهمیه بنزین به دارندگان خودرو است، گفت: اما ما معتقدیم که در بحث کارت سوخت پیش از هر چیز باید افرادی از جامعه که مصرف‌کننده بنزین نیستند، یا بسیار کم مصرف می‌کنند، در نظر گرفته شوند. این درست نیست کشاورزی که با دوچرخه یا موتور بر سر زمین‌های زراعی خود حاضر می‌شود یا خانوارهایی که مالک خودروی شخصی نیستند، از یارانه‌ای که به بنزین اختصاص می‌یابد، محروم باشند.
به گفته این عضو کمیسیون برنامه و بودجه، در طرح جدید سهمیه بنزین به همه خانوارها تعلق می‌گیرد و هر خانواری که به سهمیه بنزین خود نیاز ندارد و آن را مصرف نمی‌کند، می‌تواند سهمیه خود را به دولت داده و وجه آن را به شکل نقدی دریافت کند. همچنین خانوارهایی که از میزان سهمیه ماهانه بنزین اختصاص یافته بیشتر مصرف می‌کنند، می‌توانند مازاد مصرف خود را با پرداخت پول بیشتر و با قیمت آزاد در جایگاه‌های سوخت خریداری کنند.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه جزئیات طرح دولت در این خصوص به هیچ وجه مشخص نیست، گفت: با این حال من گمان نمی‌کنم، با قیمت بنزین سهمیه‌ای بیش از ۱۰۰۰ تومان در مجلس موافقت شود و همچنین معتقدیم که قیمت بنزین آزاد نیز باید به قیمت فوب خلیج فارس نزدیک شود، تا از قاچاق سوخت جلوگیری به عمل آید.
حالا باید منتظر ماند و دید که برخی از کارشناسان پیشتر اعلام کرده بودند، آبان ماه موعد احیای کارت سوخت است، آیا دولت در ماه جاری کارت سوخت را احیا خواهد کرد و یا روش دیگری را برای کنترل مصرف بنزین در دستور کار خود قرار خواهد داد.
منبع: خبرگزاری فارس
ما را در کانال تلگرامی نبض نفت دنبال کنید
