بنزین دو نرخی شود/نرخ دوم براساس فوب خلیج فارس
نبض نفت - دکتر محمد صیادی افزود: واقعی نبودن قیمت سوخت در کشور تبعات مختلفی را به دنبال دارد که افزایش فزاینده مصرف در کنار قاچاق به خارج از مرزها به دلیل سودآوری هنگفتی که از اختلاف قیمت در داخل و خارج کشور وجود دارد، از جمله مهم‌ترین آنهاست.
صیادی افزود: طی ماه‌های اخیر و به دنبال افزایش شدید نرخ ارز، اختلاف قیمت حامل‌های انرژی و به طور خاص بنزین در داخل و خارج کشور افزایش شدیدی داشته است به طوری که بر اساس اظهار نظر مسئولین، قاچاق روزانه بنزین از پنج میلیون لیتر در سال 1396 به رقم 20 میلیون لیتر در پنج ماه نخست سال 1397 افزایش یافته است.
ایران بعد از ونزوئلا دومین بنزین ارزان جهان را دارد
این استاد دانشگاه با اشاره به وضعیت جهانی قیمت بنزین و پایین بودن قیمت بنزین کشور در مقایسه با سایر کشورها، اظهار کرد: با توجه به آمارهای جهانی، در 10 سپتامبر 2018 (شهریور 1397) قیمت بنزین در ایران هفت سنت (بر اساس دلار بازار آزاد 13 هزار تومان) در هر لیتر است که بعد از ونزوئلا با نرخ هر لیتر بنزین یک سنت، دومین کشور عرضه کننده بنزین ارزان در دنیا محسوب می‌شود.
این متخصص اقتصاد نفت و گاز خاطر نشان کرد: بیشترین قیمت بنزین با دو دلار 19 سنت به ازای هر لیتر به کشور هنگ کنگ تعلق دارد؛ همچنین کمترین و بیشترین قیمت بنزین در کشورهای همجوار با 35 سنت و یک دلار و 13 سنت به ترتیب به کشورهای کویت و ترکیه تعلق دارد، همین اختلاف قیمت قابل توجه مبنای کسب سود قابل توجهی برای قاچاقچیان فراهم می‌آورد که موجب شکل‌گیری پدیده‌ای تحت عنوان کارت سوخت‌های مهاجر جهت استفاده قاچاقچیان سوخت شده است.
میانگین مصرف خودروهای داخلی حدود 7.5 لیتر در 100 کیلومتر است
صیادی در پاسخ به پرسشی در رابطه با سهم خودروهای تولید داخل در بالا بودن مصرف سوخت در کشور گفت: با توجه به اینکه سهم عمده ای از خودروهای مورد استفاده در کشور در داخل تولید می شود، مصرف سوخت بنزین این دسته از خودروها می تواند معیاری برای بررسی میزان مصرف سوخت در بخش حمل و نقل باشد.
این استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی افزود: بر اساس آمارهای وزارت صنعت، روند مصرف سرانه سوخت بنزین خودروهای تولید داخل نزولی شده و به 7.46 لیتر در 100 کیلومتر در هفت ماهه اول 1396 رسیده است البته با وجود این سیر نزولی، میزان مصرف سوخت خودروهای تولید داخل همواره از استانداردهای بین المللی بالاتر بوده است به طور نمونه در استانداردهای جدید مصرف سوخت در آمریکا، از صنایع خودرو خواسته شده تا سال ۲۰۲۵ میزان مصرف سوخت را تا 54.5 مایل برای هر گالن یا 4.36 لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر کاهش دهند.
اصلاح قیمت بنزین میان دولت و مجلس سردرگم است/دولت انگیزه‌ای برای اصلاح قیمت ندارد
وی افزود: در نهایت به نظر می‌رسد آنچه که موجب افزایش فزاینده مصرف بنزین در ماه‌های اخیر شده است فرصت سودآوری ناشی از اختلاف قیمت بنزین در داخل کشور و کشورهای همجوار است؛ هم‌اکنون چند سالی است که قیمت بنزین در نرخ 10 هزار ریال برای هر لیتر باقی مانده و اجرای فاز بعدی هدفمندی یارانه‌ها و اصلاح قیمت‌ها میان دولت و مجلس سردرگم است.
این متخصص اقتصاد نفت و گاز ادامه داد: با توجه به افزایش شدید نرخ ارز در چند ماه اخیر و ثابت ماندن قیمت بنزین در کشور، فرصت آربیتراژ (استفاده از اختلاف قیمت یک کالا در دو منطقه جغرافیایی متفاوت) قابل توجهی را برای قاچاقچیان سوخت فراهم آورده است.
خودروهای دیزلی اروپا از خودروهای بنزینی در ایران آلایندگی کمتری دارند
صیادی با مقایسه شرایط تولید خودرو و بنزین در اروپا و ایران، گفت: خودروهای دیزلی در اروپا به مراتب آلایندگی کمتری نسبت به خودروهای بنزینی در ایران دارند؛ در واقع الزام‌های زیست‌محیطی سختگیرانه در آن کشورها باعث می‌شود تا پالایشگرها سوخت‌ها را با حداکثر کیفیت در بازار عرضه کنند ضمن اینکه عرضه‌کننده سوخت در اروپا به طور انحصاری نبوده و عرضه‌کنندگان سوخت در رقابت قیمتی و کیفیتی با یکدیگر قرار دارند.
وی افزود: برای بررسی دقیق‌تر این موضوع نیازمند بررسی شاخص شدت مصرف انرژی(نسبت مصرف انرژی به تولید ناخالص داخلی) هستیم که در این شاخص ایران در سال 2017 رتبه هفتم را در دنیا به خود اختصاص داده است که نشان از ناکارایی مصرف انرژی در ایران دارد.
صیادی با اشاره به کاهش انگیزه دولت برای اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و بهبود سیستم حمل و نقل، گفت: با توجه به اینکه آزادسازی کامل قیمت بنزین در کشور تقریباً غیرممکن است، لذا پیشنهاد می‌شود تا با دو نرخی کردن بنزین، مصرف نرمال (با سقف معین تعریف شده) را با قیمت فعلی و یا نزدیک به قیمت فعلی و قیمت بنزین برای مصارف بیشتر از سقف تعیین شده (همانند سیستم سابق استفاده از کارت سوخت) بر اساس قیمت فوب خلیج فارس تعیین شود.
افزایش قیمت بنزین باید از اواسط سال اجرایی شود
وی افزود: قیمت بنزین در حال حاضر در فوب خلیج فارس حدود ۵۰ سنت به ازای هر لیتر است که 95 درصد قیمت فوب می‌تواند مبنای تعیین نرخ بازاری بنزین در نظر گرفته شود؛ در واقع به نظر می‌رسد دولت برای کنترل قاچاق باید نرخ بنزین در بازار آزاد را بر این اساس انتخاب کند؛ لازم به ذکر است، کارشناسان اعتقاد دارند که افزایش قیمت حامل‌های انرژی بایستی به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که در اواسط سال و نه آغاز سال اجرایی شود تا آثار روانی و اجتماعی ناشی از این افزایش به حداقل برسد.
صیادی ضمن گوشزد کردن میزان بالای قاچاق سوخت در حاشیه کشور و لزوم در نظر گرفته شدن قیمت‌ها و سهمیه‌های متفاوت برای نقاط مرزی کشور از طرف دستگاه‌های سیاستگذاری، گفت: طرح دیگری که با فعال شدن سیستم کارت سوخت می‌تواند پیگیری شود، امکان منطقه‌ای کردن تخصیص بنزین در کشور است، بنا به نظر کارشناسان، در این طرح می‌توان در سامانه کارت سوخت این امکان را فراهم آورد تا هر چه به مناطق مرزی نزدیک‌تر می‌شویم، میزان سهمیه بنزین اختصاص یافته کاهش یابد تا انگیزه قاچاق بنزین به مرزهای همجوار کاهش یابد.
منبع: ایسنا
