آیا خروج قطر از اوپک موجب رفتن دیگر رفقایش از این سازمان می شود؟

به گزارش نبض نفت قطر این اقدام خود را در مسیر تقویت نقش بین المللی کشور و همچنین تصمیم خود برای تمرکز روی رشد و توسعه صنعت گاز طبیعی عنوان می کند.

یادآوری می کنیم که قطر جایگاه یازدهم را در استخراج نفت دارد.
در خصوص این تصمیم قطر با سعید میرترابی حسینی ، تحلیل گر ایرانی در حوزه نفتی و عضو هییت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمیگفتگو کرده است:

به نظر شما ، این تصمیم قطر بر چه اساس و پایه ای بوده است؟

نکته مهم این است که قطر طی چند سال اخیر در وضعیت خاصی قرار داشته یعنی درست از زمانی که یک نوع محاصره از جانب کشورهای همسایه از جمله عربستان ایجاد شد. این موضوع می تواند تاثیر گذار باشد، چرا که عربستان سعودی یک کشور محوری در سازمان اوپک است و شاید قطر می خواهد با این اقدام به عربستان نشان دهد، هزینه هایی که برای اعمال فشار بر قطر آورده است به چه اقداماتی منجر خواهد شد. شاید یک دلیل دیگر این باشد که قطر کشوری در حوزه ی گازی به حساب می آید و عمده ی قدرت این کشور در حوزه گاز است نه نفت. ما یک سازمان و مجمع کشورهای صادرکننده گاز هم داریم که اوپک گازی نامیده می شود. قطر احتمالا در آن سازمان بتواند بیشتر منافع خود را در حوزه ی گازی و ال ان جی بسط و گسترش دهد. ضمن اینکه اوپک هم در سال های اخیر به طور نسبی تضعیف شده است. همه این عوامل را می توان به عنوان گمانه زنی در این زمینه مطرح کرد.

آیا می توان انتظار داشت که به دنبال تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران که در ماه نوامبر وضع گردید،ایران هم تصمیم بگیرد که از سازمان اوپک خارج شود؟

جایگاه ایران در اوپک با قطر قابل مقایسه نیست. ایران یکی از اعضای موسس اوپک محسوب می شود وهمیشه از جمله کشورهای موثر در سازمان اوپک بوده است. به هرحال اهمیتی که ایران برای اوپک و همچنین اوپک برای ایران دارد، با قطر قابل مقایسه نیست. بنابراین به سادگی نمی توان چنین برداشتی کرد. اوپک در چند سال اخیر با توجه به تحریم های نفتی که علیه ایران وضع گردید، اقدام موثری نکرد و حتی بر اساس سیاست های عربستان در برخی موارد به ضرر ایران عمل کرده است. منتهی با این همه به نظر نمی آید که این مسئله آنقدر برای ایران شدت داشته باشد که تصمیم بگیرد از سازمان اوپک خارج شود. اوپک نیز بهتر است که در جهت همگرا کردن منافع اعضا حرکت کند.

با توجه به اینکه قطر و ایران یک میدان نفتی مشترک دارند ، آیا این تصمیم قطر برای خروج از اوپک ، تاثیری بر روابط متقابل نفتی دو کشور خواهدداشت؟

این دو کشور با توجه به قراردادهای سرمایه گذاری که با طرف های خارجی دارند و یا طرح هایی که مثلا خود ایران دنبال می کند ، ارتباطی به اوپک ندارد و بیشتر در چارچوب توافقات دو طرفه و یا رژیم هایی که برای برداشت از مخازن با هم توافق می کنند مربوط است. بنابراین بدان شکل خروج قطر از اوپک نمی تواند بر این مسئله تاثیر گذار باشد. مشکل ایران و قطر در میدان پارس جنوبی این است که به یک رژیم حقوقی بسیار دقیق و روش عملیاتی مناسب برای برداشت از مخازن نرسیده اند. الان هم این مشکل وجود دارد که طرف قطری هم سهم بیشتری از میدان دارد و هم بیشتر برداشت می کند. درگذشته البته بیشتر بوده و ایران اخیرا توانسته در این مورد خود را تقریبا به قطر برساند. ام این مسائل ارتباط مشخصی با حضور قطر در اوپک یا عدم حضور در اوپک ندارد.

آیا می توان انتظار داشت، کشورهای دیگر نیز به دنبال قطر تصمیم بگیرند تا از اوپک خارج شوند؟

به طور کلی بحثی که در سال های اخیر مطرح بوده این است که آمریکا تولید نفت شیل خود را به صورت قابل توجهی افزایش داد و این نفت شیل تاثیر بسیار زیادی در بهای جهانی نفت داشت و عملا قدرت اوپک در بازار جهانی کم شد. بنابراین اوپک را نمی توان با قبل از ورود نفت شیل آمریکا به بازار جهانی مقایسه کرد. یعنی در این ده سال قدرت اوپک برای تاثیر گذاری در قیمت نفت مانند سابق نبوده است. یک نکته دیگر این است که اوپک توافقاتی را با روسیه انجام می دهد یا کشورهای غیر اوپکی دیگر مانند عمان و مکزیک. این مسائل نیز ممکن است در جهت توانمندی اوپک در هدایت تصمیمات بازار نفت باشد. از طرف دیگر اگر مذاکرات فقط توسط عربستان و روسیه صورت گیرد و عربستان اوپک را با خود همراه نکند ، ممکن است باعث تضعیف اوپک نیز بشود. این نوع اقداماتی که در سال های اخیر صورت گرفته است، حالت شمشیر دو لبه دارد. مانند توافق سال 2014 که برای عدم افزایش تولید بود. حالا در این شرایط که جایگاه اوپک به طور نسبی در بازار کمرنگ شده و یکی از اعضا که نسبتا مهم بوده یعنی قطر از آن خارج می شود،طبیعتا تاثیر منفی متوسط بر اوپک خواهد داشت. بیشترین تاثیر منفی بر اوپک از جانب آمریکا با برداشت نفت شیل بوده است.