نگاهی متفاوت به نشست ۱۷۵ اوپک
نبض نفت - "اجازه ندادیم سهم ایران از بازار نفت در درازمدت آسیب ببیند" این جمله بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان را می توان خلاصه نتایج نشست 175 اوپک برای ایران دانست.
تلاشی از سوی بدخواهان این مرز و بوم برای تبدیل اوپکی که 58 سال پیش با تلاش ایران پایگذاری شده بود، به یک ابزار فشار سیاسی و اقتصادی به کشورمان دیده می شود و این تلاش نشست به نشست و سال به سال در حال افزایش است. اگر روزگاری دیدارهای پشت پرده و مذاکرات مخفیانه ای برای نفوذ در بین کشورهای صادرکننده نفت و تلاش برای تخریب اعضا در دل اوپک صورت می گرفت، امروز درست در آستانه برگزاری نشست اوپک، نماینده ویژه امریکا برای اقدام علیه ایران به محل برگزاری نشست اوپک آمده و با وزیر نفت عربستان دیدار می کند.
از سوی دیگر، بازار جهانی نفت تحت تأثیر عرضه نفت شیل، بازشدن در ذخایر نفتی برخی کشورها با اهداف سیاسی و افزایش عرضه نفت با اهداف سوجویانه اقتصادی، افزایش سهم دیگر مولدهای انرژی و کاهش آرام سهم نفت در تأمین انرژی جهان با نوسانات شدیدی مواجه شده که صرفا تحلیل فنی شرایط این بازار نمی تواند برای پیش بینی قیمت‌های آتی کافی باشد و هر لحظه این بازار آشفته، ممکن است با آشفتگی بیشتر مواجه شده و نتیجه این آشفتگی در تصمیم گیری مشتریان سنتی نفت نیز مشاهده می شود؛ به طوری که اگر کشوری با کاهش عرضه به هر دلیل، بازاری را از دست بدهد، مشتریان سنتی آن کشور ممکن است در این بازار آشفته تصمیمی سریع بر انتخاب جایگزین برای تأمین کننده قدیمی خود بگیرند، هرچند این تصمیم به ضرر خودشان تمام می‌شود. دلیل این مسئله نیز آشفتگی حاکم بر بازار نفت است که تحلیل های فنی و تصمیم گیری های منطقی را زیر سایه تحلیل های احساسی و تصمیم گیری های سیاسی قرار داده است.
در چنین شرایطی اگر ایران سهمی را از دست بدهد، بازپس‌گیری آن بسیار دشوار است. وزیر نفت به درستی بیان کرده که ایران با معاف شدن از کاهش تولید 800 هزار بشکه ای اوپک که نتیجه اجلاس 175 بود، سهم خود از بازار نفت را در درازمدت از دست نداده است.
اگر ایران از این کاهش تولید که مبنای آن اکتبر 2018 بود، معاف نمی‌شد؛ در درازمدت سهم ایران از اوپک تحت تأثیر این تصمیم قرار می گرفت. در حال حاضر ایران نه با الزام اوپک به کاهش تولید، بلکه تحت تحریم‌های غیرقانونی امریکا، کاهش تولید داشته و معاف شدن ایران از کاهش تکلیفی تولید، این حق را برای کشورمان حفظ می کند که در آینده به میزان تولید قبلی خود بازگردد.
عربستان و برگ بلوف امریکا
پس از آنکه دونالد ترامپ نتوانست به اهداف خود برای در خدمت گرفتن تمام اعضای اوپک برای پوشش نفت تحریمی ایران دست یابد، وارد معاملاتی با عربستان سعودی شد. عربستانی که فضا را برای در کنار امریکا قرار گرفتن و قدرتمند شدن خیالی خود مهیا می دید، قول هایی به ترامپ داد که نتوانست در عمل، آن قول ها را عملیاتی کند.
تیرماه امسال (جولای 2018) روزنامه وال‌استریت‌ژورنال (از ابزارهای رسانه ای امریکا) اعلام کرد "منابع نزدیک به وزارت نفت عربستان بامداد جمعه گفته‌اند این کشور قصد دارد تا ماه آینده (آگوست 2018) تولید نفت خود را به رقم بی‌سابقه تقریباْ 11 میلیون بشکه در روز برساند. نفت عربستان قرار است جایگزین نفت ایران شود که پس از اجرایی شدن تحریم‌های نفتی در تاریخ 4 نوامبر (13 آبان) از بازار خارج خواهد شد."
همچنین در تیرماه (جولای 2018) خبرگزاری فرانسه به نقل از مسئولان عربستانی اعلام کرد که "عربستان سعودی امروز سه‌شنبه از آمادگی خود برای استفاده از ظرفیت اضافی تولید نفت‌اش - که تخمین زده می‌شود حدود 2 میلیون بشکه در روز است - برای ایجاد توازن در بازار جهانی نفت خبر داد." در آن زمان تولید نفت عربستان 10 میلیون بشکه در روز بود
اعلام رسمی عربستان در تاریخ 31 آگوست که در گزارش های رویترز، پلتز و دیگر رسانه های غربی منتشر شده، نشان می دهد تولید نفت عربستان در ماه آگوست به 10.4 میلیون بشکه رسید که نسبت به تولید 10.2 میلیون بشکه ای این کشور در ماه قبل از آن (جولای) فقط 200 هزار بشکه افزایش داشت.
گزارش های رسانه های غربی از تولید عربستان در ماه سپتامبر نیز از افزایش 100 هزار بشکه ای تولید نفت این کشور حکایت داشت. گزارش اویل پرایس از میزان تولید نفت عربستان در ماه گذشته میلادی (نوامبر 2018) حاکی از رسیدن تولید نفت این کشور به 11.1 تا 11.3 میلیون بشکه در روز بود. این میزان تولید که برای عربستان یک تولید بالا با حداکثر ظرفیت محسوب می شود، علاوه بر عدم توجه به تولید صیانتی از مخازن نفتی این کشور به خاطر اهداف سیاسی، طبق گزارش‌های غیررسمی از این کشور، با باز شدن در برخی مخازن ذخیره نفت خام همراه بوده و عربستان، عرضه چند صد هزار بشکه ای از محل ذخایر خود را نیز به عنوان تولید بیشتر نفت قالب کرده تا ادعاهایش در مورد داشتن ظرفیت 2 میلیون بشکه‌ای افزایش تولید نفت، به واقعیت نزدیک تر شود.
در واقع با مروری بر آنچه در چند ماه اخیر رخ داده، مشخص می شود که عربستان که برای متقاعدکردن مشتریان سنتی نفت کشورمان به وجود ظرفیت های آماده تولید برای جایگزینی نفت ایران، از تولید صیانتی و همچنین بخشی از ذخایر نفتی خود گذشت و بیشترین توان خود را در تولید 11.1 تا 11.3 میلیون بشکه نفت در ماه نوامبر به نمایش گذاشت، با همراهی با موج انتقادها نسبت به عرضه بیش از تقاضا در بازار نفت که خود یکی از مسببان اصلی این آشفتگی بود، از کاهش عرضه نفت استقبال کرد تا بدون آنکنه بخواهد به ضعف خود در تأمین بلندمدت نفت برای پرکردن جای نفت تحریمی ایران اقرار کند، در قالب تعهد به کاهش تولید، درِ ذخایر رو به کاهش خود را می ببندد و فشار بر روی میادین خود را کم می کند.
زمانی که امریکا از ابزار رسانه‌ای خود برای عملی نشان دادن هدفگذاری به صفر رساندن صادرات نفت ایران استفاده می کرد نیز کارشناسان به این مسئله تأکید کرده بودند که عربستان و روسیه حتی اگر در کوتاه مدت با افزایش عرضه نفت قدرت‌نمایی کنند، در بلندمدت توان پرکردن جای نفت ایران را در بازار جهانی نفت ندارند و به گونه‌ای از زیربار ادعاهای خود شانه خالی می کنند. و این دو کشور این بار در قالب بازگرداندن نظم به بازار برهم خورده عرضه و تقاضا، این بازی با افکار عمومی را پی‌گیری کرده اند.
اینگونه بازی با افکار عمومی، از سوختن برگ بلوفی مثل عربستان برای امریکا جلوگیری کرد تا در زمان مناسب با تکرار تاریخ، عربستان بازی روانی داشتن ظرفیت های بالای تولید را دوباره به راه بیندازد.
می توان نتیجه دیدار برایان هوک امریکایی و خالد الفالح سعودی را این دانست که میزان عرضه نفت در بازار جهانی به مقداری کاهش یابد که هم فشار از روی عربستان برداشته شود بدون آنکه بخواهد اقرار به توخالی بودن بلوف های قبلی خود داشته باشد و هم قیمت نفت چندان افزایش نیابد. اگرچه عربستان و آمریکا این نتیجه را از نشست 175 اوپک بدست آوردند اما تلاش‌شان برای همراه کردن ایران در کاهش تولید و آسیب رساندن به سهم ایران در اوپک در درازمدت بی‌نتیجه ماند.
منبع: تسنیم
ما
را در کانال تلگرامی نبض نفت دنبال کنید
