توسعه بی‌سابقه میدان‌های مشترک نفت و گاز در دولت‌های یازدهم و دوازدهم
نبض نفت - در متن جوابیه وزارت نفت آمده است: روزنامه فرهیختگان در شماره ۲۶۵۱ مورخ ۱۸ آذرماه ۱۳۹۷، گزارشی با عنوان «ضرر ۱۷ میلیارد دلاری ایران» به همراه تصویر آقای بیژن زنگنه، وزیر نفت منتشر کرد و در آن مدعی شد که «تعلل وزارت نفت ایران در استفاده از منابع میدان‌های مشترک نفت و گاز با ۸ کشور همسایه، حداقل سالی ۱۷ میلیارد دلار به ایران ضرر می‌زند». فارغ از محتوای گزارش و ارقام ادعایی و غیر واقعی در آن که در سطور بعدی به آن پاسخ داده می‌شود، نفس انتشار این گزارش به لحاظ زمانی و در شرایطی که تنها یک روز از توفیق ایران در میدان اوپک می‌گذشت، این پرسش را در ذهن خوانندگان این روزنامه ایجاد می‌کند که دست‌درکاران روزنامه‌ای که هزینه آن با شهریه صدها هزار دانشجوی جوان ایرانی تامین می‌شود، با چه توجیهی و به بیان بهتر با چه اهداف سیاسی و جناحی اقدام به انتشار این گزارش (که البته موضوع آن مهم است) با تصویر وزیر نفت می‌کنند؟ هرچند که خوانندگان فهیم، علیم و دانشگاهی این روزنامه بر بسیاری از واقعیت‌ها و پشت پرده‌ها واقف هستند و آگاهند که امروز مدیران، نیروهای متخصص و خادمان صنعت نفت در خط مقدم مقابله با تحریم‌ها ظالمانه و جنگ اقتصادی آمریکا با تمام وجود در حال مجاهدت و بالا نگه‌داشتن پرچم پرافتخار ایران در عرصه‌های مختلف تولید، صادرات و مجامع بین‌المللی هستند و تحرکات سیاسی و جناحی خللی در عزم و اراده آنها در این آوردگاه بزرگ ایجاد نمی‌کند.
اما در خصوص محتوای گزارش مزبور، ضمن تایید مجدد اهمیت توسعه میدان‌های مشترک نفت و گاز (که موضوع گزارش روزنامه فرهیختگان است) برای اقتصاد ملی و صنعت نفت کشور، یادآور می‌شود که توسعه میدان‌های مشترک نفت و گاز از اولویت‌های وزارت نفت در دولت‌های مختلف پس از جنگ تحمیلی بوده است و در این زمینه در اسناد و سیاست‌های بالادستی و همچنین برنامه‌های وزارت نفت بر ضرورت و اهمیت آن تاکید شده است. بر این اساس هیچ تردیدی نسبت به در اولویت قرارگرفتن توسعه این میدان‌ها در نقشه راهبردی صنعت نفت کشور وجود ندارد. برای اطلاع گزارش‌نویس و دست‌اندرکاران روزنامه فرهیختگان یادآور می‌شود که یکی از مهم‌ترین سیاست‌های وزارت نفت در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، تحقق این هدف و ضرورت بوده و تاکید می‌شود که میدان‌های مشترک نفت و گاز در دولت‌های یازده و دوازده، از توسعه‌ای بی‌سابقه برخوردار شده‌اند. این توسعه درحالی است که در طول سال‌های ۹۲ تا کنون (به جز سال‌های ۹۵ و ۹۶ و در فضای اجرایی برجام)، صنعت نفت تحت تاثیر تحریم‌های اقتصادی در بدترین شرایط سرمایه‌گذاری قرار داشت. اما به‌رغم همه محدودیت‌های ناشی از کمبود منابع مالی و نبود سرمایه‌گذاری‌های خارجی، تحرک و رونق بزرگی در میدان‌های مشترک نفت و گاز کشور به‌ویژه در حوزه پارس‌جنوبی و میدان‌های مشترک با عراق شکل گرفت.
اگرچه در متن گزارش برخلاف تیتر و عکس آن، به بسیاری از دستاوردهای دولت تدبیر و امید در توسعه میدان‌های مشترک نفت و گاز به صورت تلویحی اشاره شده است، اما یادآور می‌شود که برای نخستین بار و در دولت یازدهم، تولید گاز ایران در میدان گازی پارس جنوبی از قطر پیشی گرفت. همچنین متوسط تولید گاز غنی از میدان گازی پارس جنوبی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم از روند افزایشی قابل توجهی برخوردار بوده، به‌طوری‌که از ۲۴۰,۶ میلیون مترمکعب در روز در سال ۱۳۹۱ به حدود ۵۵۰ میلیون مترمکعب در روز در انتهای سال ۱۳۹۶ افزایش یافت که این نشان از رشد ۱۳۰ درصدی تولید از این میدان مشترک گازی دارد. با بهره‌گیری از فازهای باقیمانده پارس‌جنوبی و اجرای طرح تثبیت تولید از این میدان در فاز دوم توسعه میدان، تولید بیشتر ایران از این میدان در مقایسه با قطر به شرایط تثبیت خواهد رسید که این مهم در اولویت وزارت نفت بوده و خروج توتال از طرح توسعه فاز ۱۱، خللی در برنامه توسعه این میدان ایجاد نمی‌کند. فارغ از گزارش عملکرد توسعه میدان گازی پارس جنوبی، به گزارش‌نویس و دست‌اندرکاران روزنامه فرهیختگان یادآور می‌شود که تاریخ توسعه این میدان را یک بار دیگر بخوانند و بدانند که تولد، رشد و رونق پارس جنوبی با دولت هشتم عجین شده است.
از سوی دیگر، توسعه میدان‌های مشترک غرب کارون به عنوان یکی از مهم‌ترین میدان‌های مشترک نفتی ایران، از ابتدای دولت یازدهم به صورت ویژه در دستور کار قرار گرفت. بر اساس هدف‌گذاری انجام شده، تا سال ۱۳۹۷ تولید نفت خام از میدان‌های مشترک غرب کارون (شامل پنج میدان آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یاران شمالی، یاران جنوبی و یادآوران) به رقم بی‌سابقه‌ای خواهد رسید. بر این مبنا طرح توسعه میدان یادآوران (فاز اول) با هدف تولید ۸۵ هزار بشکه در روز، طرح توسعه میدان آزادگان شمالی (فاز اول) با هدف تولید ۷۵ هزار بشکه در روز و نیز طرح توسعه میدان یاران شمالی با هدف تولید ۳۰ هزار بشکه در روز تکمیل شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. تولید از میدان یاران جنوبی نیز از دی ماه سال ۱۳۹۶ آغاز شده و افزایش تولید نفت‌خام از میدان آزادگان جنوبی حدودا به میزان ۹۰ درصد در اسفند ماه سال ۱۳۹۶ نسبت به مرداد ماه ۱۳۹۲، بوده است. در واقع تولید نفت خام از میدان‌های مشترک غرب کارون در اسفند ماه سال ۱۳۹۶ نسبت به تیر ماه ۱۳۹۲، حدود ۴,۵ برابر افزایش یافته است. همچنین تولید نفت خام از میدان نفتی مشترک آذر در اسفند ماه ۱۳۹۵ آغاز شده و در اسفند ماه ۱۳۹۶ شاهد افزایش تولید بوده است. در ابتدای دولت یازدهم افزایش تولید نفت از میدان‌های مشترک غرب کارون از ۶۰ هزار بشکه در سال ۹۲، به ۳۷۰ هزار بشکه تا پایان سال ۱۳۹۷ برنامه‌ریزی شده بود که این میزان محقق خواهد شد.
انعقاد قرارداد توسعه میدان‌های نفتی مشترک آبان و پایدار غرب واقع در دهلران (استان ایلام) با کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های زاروبژنفت روسیه و دانا انرژی در اسفند ماه ۱۳۹۶ نیز از دیگر اقدامات وزارت نفت برای افزایش برداشت از میدان‌های مشترک نفتی بوده است. در کنار این اقدام‌ها، توسعه میدان‌های نفتی و گازی در خلیج فارس و در حوزه‌های مشترک با عربستان سعودی، امارات متحده عربی، عمان و کویت نیز بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته و همچنین شرایط سیاسی و اقتصادی کشور در دستور کار وزارت نفت است. بر این مبنا، تولید نفت و گاز ایران از میدان سلمان از امارات متحده عربی به صورت قابل توجهی بیشتر است.
نکته قابل بحث در گزارش روزنامه فرهیختگان ، اعلام رقم ۱۷ میلیارد دلار برای عدم‌النفع ایران از میدان‌های مشترک نفت و گاز است که به لحاظ مالی و اقتصادی رقم درستی به نظر نمی‌رسد. نویسنده گزارش ملاک خود برای اعلام این رقم را اظهار نظر یک فرد در سال ۹۵ در نظر گرفته که مشخص نیست این رقم بر مبنای چه شاخص‌های اقتصادی محاسبه شده است. علاوه بر این، توسعه میدان‌های مشترک در سال‌های اخیر رونق گرفته و چنانچه در سطور گذشته اشاره شده، بخش اعظم آنها به مرحله تولید رسیده و به این ترتیب زیان‌های گذشته جبران شده است. همچنین رقم ۱۷ میلیارد دلار از آن جهت غیرواقعی، غیرعلمی و بی‌مبناست که تحولات قیمت نفت در طول سال‌های مختلف را مدنظر قرار نداده است. بنابراین این صرفا یک عدد‌سازی بی‌مبناست که به لحاظ علمی و اقتصادی موضوعیت ندارد و رسانه‌های مختلف کشور مناسب است در شرایط خطیر کنونی از ورود به این عددسازی‌ها خودداری کنند.
در پایان ضمن تاکید برای اینکه توسعه و بالندگی کشور در گرو صداقت و همیاری همه نیروها، فعالان و ارکان سیاسی و اقتصادی کشور به‌دور از منافع سیاسی و جناحی است، یادآور می‌شود توسعه میدان‌های مشترک نفت و گاز کشور به‌ویژه در حوزه غرب کارون، باوجود شرایط تحریمی و تنگناهای مالی و سرمایه‌ای، همچنان در اولویت برنامه‌های وزارت نفت در دولت دوازدهم است و در تحقق این هدف از هیچ تلاشی دریغ نمی‌شود.
منبع: شانا
ما را در کانال تلگرامی نبض نفت دنبال کنید
