مقصر افزایش مصرف بنزین کیست؛ مردم یا خودروسازان؟

نبض نفت - مصرف بالای سوخت در کشور و نگرانی از پیشی گرفتن تقاضا از عرضه، از چالش های مهم ماه های اخیر بوده است، بطوری که برای مدیریت مصرف بنزین، طرح ها و پیشنهادات مربوط به سهمیه بندی و حتی افزایش قیمت نیز مطرح شده است.

دولت و مجلس تاکنون هیچ طرحی را برای سهمیه بندی سوخت و بنزین تصویب نکرده و تنها اقدام جدی آنها، بسترسازی برای استفاده اجباری از کارت های سوخت بوده است.

درباره چرایی رشد مصرف سوخت در کشور از عوامل مختلفی نام برده می شود که از مهم ترین آنها می توان به نرخ ارزان، مصرف بی رویه، قاچاق و کیفیت پایین خودروها اشاره کرد.

در میان این عوامل، آنچه که تاکنون کمتر بدان پرداخته شده سهم خودروهای بی کیفیتی است که استانداردهای مصرف سوخت را رعایت نکرده و بیش از استانداردهای جهانی سوخت مصرف می کنند.

وضعیت خودروهای تولید داخل در مصرف سوخت به حدی است که در آخرین مرحله توزیع برچسب های انرژی که امسال انجام شد، هیچ خودرویی نتوانست بالاترین نشان کیفیت یعنی برچسب (A) را دریافت کند و همچنین هشت خودرو نیز نتوانستند اصلا هیچ رتبه ای از برچسب انرژی را اخذ کنند.

** مردم نباید تاوان خودروهای بی کیفیت را بدهند

«محمدرضا محمدخانی» معاون سابق مرکز پژوهش های مجلس امروز گفت: در بحث مصرف سوخت باید بارهایی که بر دوش مردم گذاشته شده است برداشته شود که از جمله آنها می توان به هزینه های اضافی ناشی از عرضه خودروهای پرمصرف و بی کیفیت داخلی اشاره کرد.

وی با بیان اینکه مردم در سال های گذشته گروگان خودروسازان بوده اند، افزود: خودروسازان باید ناچار شوند که خودروهای استاندارد تولید کنند، مردم نباید تاوان خودروهای بی کیفیت را بدهند.

** افزایش 40 درصدی مصرف بنزین توسط خودروهای بی کیفیت داخلی

در این ارتباط، معاون سابق مرکز پژوهش های مجلس بر ضرورت افزایش استاندارد و کیفیت خودروهای داخلی اشاره کرد و اظهار داشت: اگر امروز همه خودروهای تولید داخل را جمع‌آوری و به جای آنها خودروهای استاندارد خارجی را وارد کنند، به یکباره 40 درصد از مصرف بنزین در کشور کاسته می شود.

وی تصریح کرد: این درست نیست که از یک سو مردم مجبور به استفاده از خودروهای بی کیفیت باشند و از سوی دیگر ناچار شوند که هزینه های مربوط به مصرف سوخت بالای این خودروها را بپردازند.

محمدخانی با انتقاد از خودروسازان گفت: خودروسازان با وجود کیفیت پایین تولیدات خود، هر وقت که دلشان بخواهد اقدام به افزایش قیمت خودروها می کنند.

** زنگنه: مشکل بنزین را باید در کارخانه های خودروسازی جستجو کرد

بی توجهی خودروسازان به کیفیت مصرف سوخت خودروها نیز چندی پیش توسط وزیر نفت مورد انتقاد قرار گرفت، بیژن زنگنه در نشست خبری 16 بهمن امسال گفت: بارها گفته‌ام مشکل بنزین را در کارخانه‌های خودروسازی دنبال کنید.

وزیر نفت با بیان اینکه مصرف بنزین در کشور بالاست، تصریح کرد: مشکل مصرف بالا، مردم نیستند زیرا مردم خودرویی را که به آنها عرضه شده است را استفاده می‌کنند؛ بنابراین روش‌های غیرقیمتی نیز برای ساماندهی و مدیریت مصرف وجود دارد.

** بی توجهی خودروسازان به استانداردهای مصرف سوخت

تولید و تردد خودروی غیراستاندارد، پرمصرف و آلاینده در کشورهای دیگر، قابل پذیرش نیست و برای آنها جریمه های سنگینی در نظر گرفته می شود؛ هدف از وضع جریمه و عوارض برای خودروهای غیر استاندارد این است که تولید و استفاده از آنها صرفه اقتصادی نداشته باشد.

اما در کشورمان به دلیل انحصارهای در نظر گرفته شده برای صنعت خودروسازی و حمایت های بی دریغ از این صنعت، خودروسازان توجهی به کیفیت تولیدات ندارند، بطوری که به دلیل فناوری پایین علاوه بر آلایندگی زیاد، سوخت زیادی نیز مصرف می کنند.

پیش از این، «مریم مهدی نژاد» رییس امور استاندارد و تدوین معیار در بخش حمل و نقل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت به خبرنگار ایرنا گفت: بیشتر خودروهای داخلی به دلیل کیفیت پایین، دارای آلودگی زیاد و مصرف بالای سوخت هستند؛ بطوری که در سال 1396 میانگین مصرف سوخت خودروهای کشور 7.7 لیتر به ازای هر 100 کیلومتر بود.

مهدی نژاد اضافه کرد: در اتحادیه اروپا در سال 2015 میانگین مصرف سوخت 5.5 لیتر به ازای هر 100 کیلومتر بوده که قرار است در سال 2020 به 4.1 دهم لیتر در هر 100 کیلومتر کاهش یابد.

وی گفت: در حالی میزان صرف سوخت خودروها در کشور بسیار بالاست که سرانه مالکیت خودرو در ایران نسبت به سایر کشورها در حد پایین قرار دارد.

مهدی نژاد یادآور شد: در ایران به ازای هر یک هزار نفر 200 دستگاه خودرو وجود دارد؛ در حالی که این سرانه در آمریکا 797 و در ایتالیا 679 است.

وی ادامه داد: مشکل دیگر خودروهای ما «پایداری پایین» آنهاست، یعنی اینکه پس از ورود به ناوگان جاده ای به سرعت و به راحتی مصرف سوخت آنها از حالت عادی خارج شده و بالا می رود.

** هیچ خودروی داخلی، استاندارد کامل مصرف سوخت را ندارد

برای خودروها نیز مانند لوازم برقی و خانگی، برچسب مصرف انرژی تعریف شده است که مرحله نخست آن در سال 1394 و مرحله دوم این طرح از اول تیر 1397 اجرا شد.

در مرحله جدید واگذاری برچسب های مصرف انرژی به خودروهای تولید داخل که امسال اجرا شد هیچ خودرویی نتوانست در زمینه مصرف انرژی، برچسب (A) را دریافت کند؛ در واقع بالاترین امتیاز کسب شده توسط خودروهای داخلی نشان (B) بود.

رییس امور استاندارد و تدوین معیار در بخش حمل و نقل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت در این باره گفت: رده بندی برچسب مصرف سوخت خودرو از (A) تا (G) است که هیچ خودرویی نتوانسته در مرحله جدید، برچسب A مصرف انرژی را دریافت کند.

وی یادآور شد: همچنین هشت محصول از 6 کارخانه تولید کننده خودرو در کشور نتوانسته اند هیچ یک از استانداردهای A تا G مصرف سوخت را کسب کنند و به طور کلی فاقد استاندارد مصرف سوخت هستند.

مرحله جدید اعطای برچسب های انرژی به خودروها 2 سال دیگر انجام می شود بنابراین خودروسازان 2 سال وقت دارند تا کیفیت خودروهای خود در مصرف سوخت را افزایش دهند.

به گفته رئیس امور استاندارد و تدوین معیار در بخش حمل و نقل، با توجه به شرایط فعلی اگر خودروسازان اقدامی برای بهبود کیفیت خودروهای خود در مصرف سوخت انجام ندهند در 2 سال آینده حدود نیمی از خودروهای تولیدی کشور قادر به دریافت هیچ نوع از برچسب انرژی نخواهند بود.

** افزایش قیمت خودرو و ارتقای کیفیت

نکته قابل تامل این است که با وجود غیر استاندارد بودن برخی از خودروها و ناتوانی آنها در اخذ برچسب انرژی، شرکت های خودروسازی به صورت گسترده اقدام به پیش فروش و ثبت نام این خودروها کرده اند.

از انتقاداتی که این روزها نسبت به خودروسازان مطرح می شود این است که چرا آنها قیمت بهای تولیدات خود را به شدت افزایش داده اند اما هیچ خبری از ارتقای کیفیت خودروهای تولیدی نیست.

به نظر می رسد از این پس خودروسازان باید مسوولیت خود برای کاهش مصرف سوخت را بر عهده گرفته و اقدام جدی در این باره انجام دهند.

منبع: ایرنا