دلیل اصلی تشدید خسارات سیل لرستان چه بود؟
نبض نفت - وقوع سیلاب‌های اخیر مباحث مختلفی حول محور چرایی وقوع سیل در ایران و چگونگی راه‌های مدیریت بهینه شرایط سیل‌خیزی کشورمان به‌منظور جلوگیری از بروز تلفات جانی و مالی را در سطح جامعه مطرح کرده است.
کارشناسان و غیرکارشناسان، ابراز عقاید و اعلام نظرات متعددی در خصوص سیلاب و مباحثی با موضوع سیلاب‌ها داشته‌اند؛ به‌طوری که فضای رسانه‌ای کشور، فضای مجازی و همین‌طور سطح جامعه، از اخبار درست تا شایعات و اظهارات خلاف واقع پر شده و فضای پرابهامی ایجاد کرده که تشخیص درست و نادرست در این فضا دشوار است.
نخستین میزگرد سیلاب با حضور "مصطفی فدایی فرد" کارشناس مدیریت منابع آب و رئیس کمیته ارزیابی سیلاب در کمیته ملی سدهای بزرگ ایران و همچنین "محمد ابراهیم رئیسی" کارشناس اقتصاد آب و مدیریت منابع آب برگزار شد که این میزگرد، در بخش‌های مختلف تقدیم مخاطبان خواهد شد.
* ایران جزو 10 کشور اول سیل‌خیز جهان است
مصطفی فدایی فرد، کارشناس مدیریت منابع آب و رئیس کمیته ارزیابی سیلاب در کمیته ملی سدهای بزرگ ایران در آغاز این میزگرد اظهار داشت: ایران کشوری سیل‌خیز و خشک و نیمه‌خشک است و به‌لحاظ سیل‌خیزی جزو 10 کشور اول دنیا قرار دارد.
وی با بیان اینکه "طبیعی است که هر سال و یا هر چند سال یک بار در ایران شاهد وقوع سیلاب باشیم"، گفت: اقلیم ایران، پوشش گیاهی کشورمان، فیزیوگرافی کشورمان و جمیع شرایط، موجب شده تا ایران کشوری سیل‌خیز باشد.
فدایی فرد ادامه داد: در سیلاب‌های فروردین 98 علاوه بر شرایط طبیعی وقوع سیلاب در کشورمان، استثنائاتی نیز وجود داشت که به همین دلیل مشکلات بیشتری را ایجاد کرد.
* بارش‌های خاص و کم‌نظیر، دلیل اصلی وقوع سیلاب
رئیس کمیته ارزیابی سیلاب در کمیته ملی سدهای بزرگ ایران تصریح کرد: یک هسته بارندگی بسیار قوی در برخی نقاط کشور مثل لرستان و بالادست حوضه آبریز کرخه تشکیل شد و منجر به تشدید مقادیر پیک سیلاب شد.
وی افزود: پس علاوه بر شرایط عادی کشور که ما انتظار داریم هرساله و یا هرچند سال یک بار سیلی رخ دهد، یکی از دلایلی که خسارت‌ها را بیش از حد کرد و مردم و مسئولان را در شوک قرار داد این بود که بارش‌ها خاص بود؛ به‌طور مثال بیش از 100 میلی‌متر در 24 ساعت در استان لرستان بارش داشتیم.
* کوتاهی در سدسازی، دلیل اصلی تشدید خسارات سیل
این کارشناس مدیریت منابع آب با بیان اینکه "ثبت بیش از یک‌هزار میلی‌متر بارش در سال آبی جاری در استان لرستان، در تاریخ 100 سال گذشته کشور کم‌نظیر و یا حتی بی‌نظیر است"، گفت: یکی از دلایل اصلی وقوع سیلاب‌های اخیر، وقوع بارش‌های اخیر با شدت و تداوم زیاد بود؛ ولی دلیل دیگر که منجر شد سیلاب‌ها خسارت‌بار شوند این است که متأسفانه کوتاهی‌هایی در سدسازی به‌ویژه در منطقه لرستان صورت گرفت.
وی ادامه داد: کوتاهی در سدسازی‌های لرستان باعث تشدید خسارات سیل اخیر شد؛ همین میزان سیلاب و حتی شدیدتر از آن را در خوزستان هم شاهد بودیم اما به‌دلیل وجود سدهای متعدد در خوزستان، این خسارات به حداقل خودش رسید.
فدایی فرد اذعان داشت: فاجعه‌ای که در لرستان رخ داد این بود که ما سد بزرگی نداشتیم که بتواند این سیلاب بزرگ را مهار و کنترل کند.
* اگر سدهای بزرگ لرستان را ساخته بودیم شاهد خسارات گسترده نبودیم
رئیس کمیته ارزیابی سیلاب در کمیته ملی سدهای بزرگ ایران با بیان اینکه "ابعاد واقعی فاجعه لرستان در طول زمان مشخص می‌شود"، گفت: می‌توانستیم در لرستان مشابه خوزستان، سدهای بزرگی بسازیم و اگر این کار را می‌کردیم، امروز شاهد خسارت‌های گسترده سیل در لرستان نبودیم.
وی افزود: در لرستان سدهای زیادی ساخته شده، سدهای نسبتاً کوچک مثل سد تاج‌امیر، آب‌سرده، مروک، کمندان، هاله، شهید بروجردی، کاکارضا، عالی محمود، کزنا، رودبار، دره‌حیدر، خان‌آباد و حوضیان، که این سدهای کوچک در مدت 40 - 30 سال اخیر ساخته شد و همین سدهای کوچک به‌گفته مسئولان استان لرستان در سیلاب‌های اخیر بسیاری از شهرهای ما مثل شهر الیگودرز را نجات دادند؛ اما سد تنگ معشوره که سابقه 25ساله در وزارت نیرو دارد، به‌دلایلی ساخته نشد و اگر این سد ساخته می‌شد، خساراتی که در لرستان داشتیم، فقط خسارات مالی و بسیار محدود، مشابه وضعیت سیلابی خوزستان بود.
* سیستم قضایی نسبت به مقصرین عدم‌ساخت تنگ معشوره اعلام جرم کند
فدایی فرد با ابراز اینکه "با یک مدیریت مناسب در سد تنگ معشوره می‌توانستیم از بروز فاجعه‌های بسیار غم‌بار در لرستان جلوگیری به‌عمل آوریم"، گفت: خوشبختانه اولین بار است که سیستم قضایی به این‌گونه مباحث ورود کرده و همین‌جا از سیستم قضایی درخواست می‌کنم که مقصرین و مسببین عدم ساخت سد تنگ معشوره را شناسایی کنند و مورد بازرسی قرار داده و نسبت به آنها اعلام جرم کنند.
وی افزود: باید بررسی شود که چرا افرادی از احداث چنین سدی که بالای 25 سال سابقه مطالعاتی و اجرایی داشته جلوگیری کردند.
رئیس کمیته ارزیابی سیلاب در کمیته ملی سدهای بزرگ ایران تصریح کرد: خسارت‌های پلدختر و معمولان واقعاً عمیق است، به‌طوری که کلیپ‌ها، گزارش‌ها و عکس‌هایی که از این خسارات منتشر شده، بخش بسیار کوچکی از این خسارات است.
* مقایسه سیلاب اخیر لرستان با سیلاب گسترده 2010 پاکستان
وی ادامه داد: سال 2010 سیلاب بسیار بزرگی در پاکستان داشتیم و بر اثر وقوع آن سیلاب، این کشور هنوز قد راست نکرده است؛ البته این سیلاب از سیلاب‌های اخیر ایران گسترده‌تر، فراگیرتر و بزرگ‌تر بود اما مشکلات و فاجعه‌های پلدختر و معمولان با خسارات شهرهای سیل‌زده پاکستان در سال 2010 قابل مقایسه است.
فدایی فرد خاطرنشان کرد: اگر مردم و مسئولان همت‌شان را بیشتر نکنند، شاید تا چنددهه این دو شهر نتوانند شرایط مناسب خود را برای زندگی به‌دست آورند.
منبع: تسنیم
