بستن تنگه هرمز برای ایران آسان است
پس از تهدیدهای خاصی که علیه کشتی های انگلیسی صورت گرفت ، چرا یک نفتکش انگلیسی باید بدون اسکورت نیروی دریایی از تنگه هرمز عبور کند؟ به نظر می رسد این یک تصمیم شتابزده بوده است. استفاده ایران از نیروی هوایی و قایق های گشت نشان می دهد این اقدام نسبت به آنچه برای بریتیش هریتج اتفاق افتاد جدی تر بوده است.
توقیف نفتکش استنا ایمپرو یک پاسخ تلافی‌جویانه مستقیم به توقیف نفتکش ایرانی گریس1 در جبل الطارق بوده است ولی سایر اقدامات اینگونه نیستند. ام تی ریاح، نفتکش کوچکی که هفته گذشته توقیف شد، به گفته وزارت امور خارجه ایران به داخل آبهای ایران یدک کشیده شده بود تا مشکلات فنی آن برطرف شوند یا طبق گفته سپاه پاسداران ایران به خاطر قاچاق نفت ایران دستگیر شده بود. این نفتکش که تحت مالکیت عراق قرار دارد و با پرچم پاناما حرکت می کرد، توسط شرکتی در امارات برای حمل سوخت به سومالی لند اجاره شده بود و ارتباطی با انگلستان نداشت.
با توجه به خروج آمریکا از معاهده برجام و مهمتر از آن تصمیم ترامپ برای اجبار دیگران به اطاعت از او، این اقدامات ایران قابل فهم هستند ولی قابل بخشش نیستند. گرچه سایر شرکای ایران در برجام مانند اتحادیه اروپا، روسیه و چین می خواهند این معاهده پابرجا بماند، ولی برای حفظ آن قدرتی ندارند.
ترامپ با وضع تحریم علیه خریداران نفت ایران و تهدید به قطع دسترسی آنها به دلار های آمریکا و سیستم بانکی این کشور که تجارت جهانی وابسته به آن است، تمام کشورها را مجبور کرده خرید نفت از ایران را متوقف کنند. ترامپ از ایران انتظار دارد بدون هیچ منفعت تجاری و سرمایه گذاری که قرار بود طی معاهده برجام به دست آورد، از موضع آمریکا در قبال قرارداد اتمی تبعیت کند.
ولی این شرایط مشکلاتی برای کشورهای اروپایی و آسیایی که به جریان نفت از طریق تنگه هرمز وابسته هستند، به وجود می آورد. از نظر ایران پیوستن این کشورها به ائتلاف آمریکایی برای حفاظت از تنگه هرمز قدم دیگری در نقض برجام است و باعث می‌شود ایران با ایجاد اختلال بیشتر در حمل و نقل نفت از تنگه هرمز پاسخ آنها را بدهد.
در این صورت صادرات نفت از جنوب عراق ، کویت و قطر به همراه بخش قابل توجهی از صادرات عربستان و امارات به خطر می‌افتد. این صادرات معادل 14.7 میلیون بشکه در روز در شش ماه اول سال جاری بوده است و و هیچ راه دیگری برای صادرات بخش بزرگی از این نفت وجود ندارد.
بالا گرفتن اقدامات علیه نفتکش هامی تواند بر صادرات گاز طبیعی مایع از قطر هم تاثیر بگذارد .قطر حدود یک چهارم گاز طبیعی مایع جهان را تامین میکند. البته این احتمال کم است چون قطر رابطه خوبی با ایران دارد.
همراهی نیروهای نظامی خصوصی با نفت کش ها و نشان دادن حضور آنها از دزدی دریایی در سواحل شرق آفریقا جلوگیری کرده است ولی به نظر نمی رسد تاثیری بر سپاه پاسداران ایران داشته باشد. بعلاوه چنین اقداماتی در آتش گشودن به سمت قایق های گشت ایران احمقانه به نظر می رسد.
اگر تهدید نفتکش ها توسط ایران افزایش یابد ،کشورهای واردکننده و صادرکننده نفت گزینه دیگری جز همراه شدن با آمریکا برای حفاظت از نفتکش ها ندارند. ولی اگر قرار باشد از کشتی‌های نیروی دریایی برای این حفاظت استفاده کنند، باید آماده استفاده از سلاح هایشان هم باشند و این همان درگیری است که همه می خواهند از آن جلوگیری کنند.
تقریبا جریان 15 میلیون بشکه نفت در روز در خطر قرار دارد و این اقدامی است که باید انجام شود مگر اینکه هر دو طرف راه حلی دیپلماتیک بیابند. ایران تنگه هرمز را نمی بندد ولی احتمالا تهدید نفتکش ها در این منطقه ادامه می یابد که هزینه و خطر حمل و نقل نفت در خلیج فارس را بالا میبرد. ترامپ اگر می خواهد جلوی افزایش درگیری ها گرفته شود، باید راه حلی بیابد.
