افزایش صادرات نفت آمریکا و ونزوئلا به هند در پی تحریم ایران
ایران مدت‌ها است که نقشی اساسی در تامین امنیت انرژی هند داشته است. افزایش مصرف انرژی در هند همراه با کاهش تولید داخلی نفت در این کشور باعث شده هند جایگاه خود را به عنوان یکی از بزرگترین وارد کنندگان نفت جهان حفظ کند. هند در سال جاری بیش از 84 درصد نفت خام مصرفی خود را وارد کرد. این کشور جنوب شرقی آسیا دومین خریدار بزرگ نفت ایران پس از چین است. هند بین سال های 2017 و 2018 ، 27.2 میلیون تن نفت با ارزش 11.1 میلیارد دلار وارد کرد و ایران 17 درصد کل این واردات را تشکیل می داد.
طی چند سال گذشته، تجارت نفت ایران و هند بخاطر افزایش درگیری های ایران و آمریکا نوسانات قابل توجهی داشته است. این نوسانات یک الگوی قابل پیش بینی داشتند. در زمان تنشهای شدید بین ایران و آمریکا، تجارت نفت ایران و هند به خاطر ترس از تحریم های ثانویه آمریکا به شدت کاهش می یافت . آرام شدن تنش ها باعث راحت تر شدن تحریم‌ها و افزایش تجارت دو جانبه انرژی بین هند و ایران می شد. پس از امضای قرارداد برجام و برداشته شدن تحریم ها، واردات نفت خام هند از ایران 110 درصد افزایش یافت.
ولی خروج ترامپ از معاهده برجام در می 2018 و وضع دوباره تحریم ها علیه ایران، هند را مجبور کرد واردات نفت از ایران را محدود کند. هند دوباره در شرایطی آشنا قرار گرفت: پایان دادن به واردات نفت از ایران یا به خطر انداختن دسترسی اش به سیستم مالی آمریکا.
آمریکا در تلاش برای ثابت نگه داشتن بازار جهانی نفت و کمک به شرکایش در پیدا کردن جایگزین هایی برای نفت ایران، معافیت هایی به خریداران بزرگ نفت ایران از جمله هند داد. معافیت ها خرید نفت خام هند از ایران را افزایش داد . این کشور طی سال مالی منتهی به مارس 2019، حدود 479500 بشکه نفت در روز از ایران وارد کرد. این رقم نشان دهنده 5 درصد افزایش در مقایسه با همین دوره در سال گذشته بود.
تصمیم ترامپ برای لغو معافیت های واردات نفت از ایران یک بار دیگر هند را مجبور کرد واردات از ایران را متوقف کند و به دنبال جایگزین های دیگری برای منابع انرژی باشد.
پس از پایان واردات نفت از ایران ، آمریکا یکی از بزرگترین تامین کنندگان نفت خام برای هند طی چند ماه اخیر بوده است. صادرات نفت خام آمریکا به هند از تمام تامین کنندگان دیگر مخصوصاً در خاورمیانه پیشی گرفته است. آمار نشان می دهد هند بین نوامبر 2018 و 2019 حدود 180 هزار بشکه نفت از آمریکا خرید در حالی که یک سال قبل طی همین مدت 40 هزار بشکه در روز خریداری کرده بود.
سوال اینجاست که آیا این شرایط ادامه دارد؟ گرچه تجارت بالای نفت بین آمریکا و هند یک هدف بلند مدت در روابط دو جانبه این دو کشور است ، ولی پالایشگاه های هند نگران مقدار ، دسترسی، کیفیت و جغرافیای صادرات نفت آمریکا هستند. بسیاری پالایشگاههای هندی هنوز هم نفت خاورمیانه ، آفریقا و آمریکای لاتین را بهتر از شرکای آمریکایی خود می دانند. ولی بالا گرفتن درگیری ها و بی‌ثباتی در تنگه هرمز، نفت خام آمریکا را در کوتاه مدت و میان مدت برای هندی‌ها جذاب‌تر می سازد.
علاوه بر آمریکا، هند واردات نفت از ونزوئلا را هم افزایش داده است. طبق آخرین اطلاعات، صادرات نفت خام از این کشور آمریکای لاتین تا 475200 بشکه در روز افزایش یافته است. این رقم نشان دهنده 100 درصد افزایش نسبت به ماه قبل و 50 درصد افزایش نسبت به همین دوره در سال گذشته است. علیرغم تحریم های آمریکا بر ونزوئلا، پالایشگاههای هند به واردات نفت از این کشور ادامه می دهند. دو پالایشگاه ریلاینس اینداستریز و نایارا انرژی قبل از تحریم های آمریکا قراردادهای نفتی با شرکت نفت دولتی ونزوئلا بستند.
پالایشگاه های هند چندین سال پیش یک سیستم معامله پایاپای بر اساس روپیه برای پرداخت پول نفت ایران ایجاد کرده بودند و حالا قصد دارند همین سیستم را برای دور زدن تحریم های آمریکا و معامله با ونزوئلا به کار بگیرند.
