وابستگی ۸۰ درصدی ایران به یک میدان گازی
نبض نفت- مسعود درخشان در یک نشست در دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه رویکرد راهبردی و آینده پژوهشی در بخش انرژی کشور تاکنون صفر بوده، اظهارداشت: هیچ‌گونه سیاست‌گذاری در وزارت نفت ندیدیم که برای پیش‌بینی بحران‌های جدی انرژی در آینده صورت گرفته باشد و یا اینکه منافع نسل‌های آینده را از منابع نفت و گاز در نظر بگیرند.
* هنوز نمی‌دانیم تا چند سال آینده گاز داریم
وی افزود: مثلا میگویند تولید صیانتی از مخازن نفت و گاز اولویت وزارت نفت است اما این فقط در حرف مشاهده می‌شود و در عمل خلاف آن را می‌بینیم. در چند سال اخیر به تکرار از مدیران ارشد بخش نفت شنیدیم که از عرضه گاز طبیعی هیچ نگرانی‌ای نداریم و آمارهایی که شنیده‌ایم از ارقام نجومی شروع می‌شود و همین‌طور به پایین می‌آید. مستندات همه این اظهارات موجود است که فلان مدیر در چه تاریخی این مطالب را مطرح کرده است. یک بار گفته شد ایران تا 300 سال آینده گاز دارد یک بار گفته شده 200 سال گاز دارد یک بار 180 سال، یک بار 90 سال و آخرین بار هم اعلام شد که ایران تا 80 سال آینده گاز دارد.
این استاد اقتصاد انرژی گفت: این اظهارات نشان می‌دهد کشوری که در حال جنگ تمام عیار اما غیرکلاسیک با قدرت‌های سلطه‌گر جهانی‌ست نمی‌داند تا چند سال آینده می‌تواند از منابع گازی خود استفاده کند. آیا به این رویکرد می‌توانیم بگوییم رویکرد راهبردی در بخش انرژی؟
* 15 سال قبل دکتر سعیدی گفت در سال 1400 گازی برای صادرات نداریم
وی با تاکید بر اینکه نمی‌دانیم تا چند سال دیگر گاز داریم، تصریح کرد: حدود 15 سال قبل مرحوم دکتر سعیدی که از اساتید مخازن نفت کشور و از اساتید بنام جهانی بود و من افتخار 10 سال شاگردی ایشان را داشتم رسما گفت گزارش دادیم کشور ما در سال 1400 گازی برای صادرات ندارد و توصیه کردیم به دنبال قراردادهای بلند‌مدت گاز نروید. ایشان گفت این بحث را در جاهای مختلف بردیم اما هیچ نهاد علمی و تصمیم‌گیر نه تنها پیش‌بینی ما را تایید نکرد بلکه بی‌اعتنایی مطلق کرد اما امروز شاهد تحقق همین پیش‌بینی هستیم به‌طوری که متولیان گفتند گازی برای صادرات نداریم.
* وابستگی 80 درصدی کشور به یک میدان گازی
درخشان ادامه داد: بنده 5 سال پیش تراز منفی گاز و فرایند افت شدید تولید از پارس جنوبی را در معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و در حضور مقامات تخصصی حوزه نفت مطرح کردم. در آنجا گفتم 60 درصد از کل تولید گاز کشور وابسته به یک میدان گازی است و بعد از 5 سال به تازگی مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس گفته است 80 درصد وابستگی به یک میدان گازی داریم.
* تهدید امنیت ملی انگلستان در واردات گوجه فرنگی
وی با بیان اینکه اگر واردات گوجه فرنگی انگلستان از اسپانیا به بیش از 10 درصد برسد به‌عنوان تهدید امنیت ملی تلقی می‌شود، گفت: دولت انگلستان حاضر می‌شود تجار از آمریکا گوجه با قیمت بالاتر وارد کنند تا وابستگی واردات گوجه فرنگی از یک کشور بیش از 10 درصد نشود اما ما در ایران 5 سال پیش 60 درصد وابستگی به یک میدان گازی داشتیم و اخیرا به 80 درصد رسیده است و این فاجعه است.
این اقتصاددان با اشاره به مدیران باسابقه در حوزه امنیت ملی گفت: مسئولان حوزه امنیت ملی عنایت به این وابستگی دارند که چطور کشور را در معرض خطر قرار داده است؟ و نمی‌دانیم این میدان که 80 درصد وابسته به آن هستیم تا چند سال دیگر به ما گاز می‌دهد. یعنی آینده ما اصلا قابل تکیه نیست؛ آیا این وضعیت با جایگاه جمهوری اسلامی ایران به عنوان پرچمدار مبارزه با استعمار توجیه‌پذیر است؟
* 5 سال پیش گفتم تولید گاز پارس جنوبی در سال 1420 به 80 میلیون متر مکعب می‌رسد
وی اظهارداشت: من در همان جلسات معاونت فناوری ریاست جمهوری نشان دادم که افت تولید از پارس جنوبی از 1400 آغاز می‌شود و این روند ادامه می‌یابد و تا سال 1420 به 80 میلیون متر مکعب خواهد رسید. درواقع از 720 تا 750 میلیون متر مکعب به 80 میلیون مترمکعب خواهد رسید و این یعنی ما در 22 سال آینده حدود 700 میلیون مترمکعب کسری گاز خواهیم داشت و فراموش نکنیم در 20 سال آینده مصرف گاز بالاتر خواهد رفت.
درخشان افزود: ممکن است بگویید مخازن دیگر گازی وجود دارد، بله اما آن مخازن هم افت میکنند. یا ممکن است این سوال به وجود بیاید که میادین جدیدی کشف می‌شود؛ خب هذا اول الکلام. بنشینیم درباره امکان اکتشاف میادین جدید صحبت کنیم.
این استاد اقتصاد انرژی با بیان اینکه بنده تمام میادین گازی را مطالعه کردم و با تیمی از بچه‌های دانشگاه امام صادق (ع) این سیر مطالعاتی شکل گرفت، تصریح کرد: آخرین پیام من این بود که بیایید کمیته حقیقت‌یاب تشکیل بدهید و ببینید نتایج مطالعات ما درست است یا خیر. اگر درست بود با هم فکر کنیم که چه کار کنیم و اگر غلط بود بنده معلم دانشگاه یک چیز جدیدی یاد گرفته‌ام اما اعتنا نکردند.
وی ادامه داد: 5 سال پیش گفتم فاجعه گازی در پیش است و اعتنا نکردند. این مطالب را در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، کمیسیون کارشناسی شورای امنیت ملی، کمیسیون مجمع تشخیص مصلحت نظام، دانشگاه‌های مختلف و در سر کلاس گفتم. مطمئن هستم مخاطب از شنیدن این نکات تعجب می‌کند و می‌گوید کشوری که بزرگترین مخازن گازی جهان را دارد چگونه می‌گویید افت تولید آغاز و به یک فاجعه تبدیل می‌شود. ممکن است این سوال برای شما مطرح شود که اگر قرار است ما به این روز بیافتیم یک کشوری که اصلا مخزن گازی ندارد چه وضعیتی خواهد داشت. همه اینها داستان‌هایی است که باید با هم بحث کنیم.
* اعلام رسمی آغاز کاهش تولید از پارس جنوبی 2 سال زودتر از زمان پیش‌بینی شده
این اقتصاددان افزود: ممکن است بگویید آقای درخشان زیاده‌روی می‌کند و خواب نما شده است. می‌گویم خیر خواب نما نشده‌ام و 5 سال است دارم می‌گویم و آقای مشکین فام مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس که مسئول اصلی پارس جنوبی‌ست رسما اعلام کرد افت تولید از پارس جنوبی شروع شده است. من گفتم 1400 شروع می‌شود اما او گفت شروع شده است و هر سال به اندازه یک فاز تولید گاز در پارس جنوبی افت می‌کند. این عین جمله ایشان است.
وی با بیان اینکه با این حساب هر سال 28.5 میلیون متر مکعب افت تولید در پارس جنوبی خواهیم داشت، گفت: در این چارچوب طی 20 سال تولید گاز حدود 570 تا 580 میلیون متر مکعب افت می‌کند. پیش‌بینی ما 650 تا 700 میلیون مترمکعب افت تولید بود و حالا آقایان رسما اعلام میکنند تا سال 1420 به میزان 570 میلیون مترمکعب افت داریم.
درخشان اضافه کرد: البته باید به این نکته توجه داشته باشید که وقتی افت تولید آغاز می‌شود به صورت خطی کاهش نمی‌یابد و قرار نیست سالی 28.5 میلیون مترمکعب تولید افت کند. افت که آغاز شود در سال اول که 28.5 میلیون مترمکعب کاهش می‌یابد سال بعد قطعا میزان افت بیشتر خواهد کرد.
وی با طرح این سوال که این کمبود را با چه چیزی می‌خواهیم جبران کنیم، گفت: رسما اعلام می‌شود اما رسانه‌ها به آن توجهی نمی‌کنند و مجلس سکوت می‌کند. شورای امنیت ملی هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد و انگار حرفی زده نشده است و مجمع تشخیص مصلحت نظام توجهی به این مساله ندارد.
* هزینه 20 میلیارد دلاری ایجاد سکوهای تقویت فشار
این استاد اقتصاد انرژی گفت: مگر می‌شود میدانی را پیدا کرد که با میدان پارس جنوبی قابل مقایسه باشد. مسئولان وزارت نفت میگویند راهش این است که سکوهای تقویت فشار بگذاریم و بعد میگویند البته این کار بسیار مشکلی است. پرسیدم این کار چقدر پول می‌خواهد؟ گفتند حدود 20 میلیارد دلار. میگویند آن توربین‌هایی که باید بسازیم خیلی کم ساخته شده و ما هم تکنولوژی آن را نداریم.
* 5 سال پیش گفتم توسعه صنعتی را به سمت تولید توربین‌های تقویت فشار میادین ببرید
وی تصریح کرد: 5 سال پیش در معاونت علمی ریاست جمهوری گفتیم ما باید در الگو این را ببینیم که استراتژی توسعه صنعتی کشور را به ببریم به سمت تولید توربین‌های تقویت فشار میادین نفت و گاز تا جلوگیری کند از افت فشار. چطور سپاه توانست آن پیشرفت‌های عظیم را به دست بیاورد چرا در حوزه نفت نتوانیم. فقط کافی‌ست روی علم مواد کار کنیم چون گاز پارس جنوبی ترش و نمناک است و همین باعث خورندگی توربین‌ها می‌شود. بنابراین باید چیزی تولید کنیم که بتواند در برابر آن مقاومت کند.
درخشان گفت: 5 سال پیش گفتم دانشگاه‌ها را به سمتی ببرید که در این رشته سرمایه‌گذاری کنند و اولویت ما در الگوی پیشرفت و عدالت بعد از صنعت نظامی، صنعت نفت و گاز است و باید به سمت ساخت این توربین‌ها برویم اما هیچکس گوش نکرد و الان مدیرعامل شرکت نفت وگاز پارس می‌گوید راهکار جلوگیری از افت فشار میادین استفاده از این توربین‌هاست اما ما نمی‌توانیم آن را تولید کنیم.
