آیا فروش سهام آرامکو اقتصاد عربستان را غیرنفتی می‌کند؟
نبض نفت- شرکت ملی نفت عربستان، آرامکو، قرار است عرضه عمومی سهام خود را در بورس داخلی این کشور عرضه کند، این بخشی از برنامه تحول اقتصادی مورد نظر محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی است.
آرامکو، شرکت ملی نفت عربستان و بزرگترین شرکت نفت جهان و تحت مالکیت دولت این کشور است، بلومبرگ ارزش آن را ۱۲۰۰ میلیارد دلار تخمین زده است. بر اساس داده‌هایی که شرکت ملی نفت عربستان، آرامکو منتشر کرده، درآمد این شرکت در سال ۲۰۱۸ میلادی ۲۲۴ میلیارد دلار بوده است. سال گذشته (۲۰۱۸) شرکت آرامکو روازنه حدود ۱۳/۶ میلیون بشکه نفت تولید کرد. سود این شرکت در نیمه اول سال جاری میلادی (۲۰۱۹) نزدیک به ۴۷ میلیارد دلار بوده است؛ این در حالیست که سود شرکت آمریکایی اپل در همین مدت ۲۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و شرکت نفت و گاز "اکسون موبیل" هم در همین مدت سودی معادل ۵/۵ میلیارد دلار داشت.
گفته می‌شود علت اصلی عرضه سهام شرکت ملی نفت عربستان در بورس، اقدامات این کشور برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی باشد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، دو سال پیش از عربستان سعودی دعوت کرد که سهام شرکت نفتی آرامکو را در بازار بورس نیویورک عرضه کند.
او گفته بود برای آمریکا اهمیت زیادی دارد که سهام آرامکو برای اولین بار در ایالات متحده عرضه شود و او از 'عرضه اولیه سهام' آرامکو در نیویورک سپاسگزار خواهد شد.
بهروز نامداری، در ارزیابی عرضه سهام آرامکو اظهار داشت: اینکه عربستان چه درصدی از سهام را عرضه می‌کند، اهمیت دارد. بحث دیگر اینکه چه کسانی این سهام را خریداری می‌کنند. طبق بررسی‌ها سرمایه‌داران این کشور تحت فشار هستند از متقاضیان خرید آرامکو باشند. ولی در هر حال اینگونه به نظر می‌رسد، رهایی از بودجه نفتی با عرضه سهام آرامکو تا حدی خوشبینانه است و بعید است با این راهکار بودجه این کشور از نفت جدا شود.
وی افزود: البته افزایش تعداد سهامی که عرضه می‌شود ممکن است شرایط را تغییر داده و اهداف متصور شده را تا حدی محقق کند و این به شرطی است درآمد حاصل از فروش آرامکو به زیرساخت‌ها تزریق شود. اما در عین حال فقط تجهیز زیرساخت نمی‌تواند یک کشور را درآمدزا کند، مستقل از ماده معدنی و خام فروشی مولفه‌های دیگری هم نیاز است از جمله اینکه بازار آزاد داشته باشند، ارزآور، تکنولوژی و نیروی انسانی ماهر داشته باشند و بالاتر اینکه ساختار مدیریت نوآوری‌پذیر داشته باشند. یعنی بپذیرند مدیرانی فارغ از صاحبان سرمایه جامعه را مدیریت کند.
این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: واقعیت این است که جامعه عربستان این مولفه‌ها را ندارد، سوال این است که آیا مولفه‌های اجتماعی و فنی را دارد که درآمد حاصل از فروش منابع معدنی را به زیرساخت‌ها تزریق کنند و این زیرساخت‌ها مستقل از منابع معدنی برای عربستان ثروت و رفاه تولید کنند؟ تمامی اینها شک‌برانگیز است.
وی گفت: در صورتی که تمام مولفه‌ها را داشته باشند و اگر در صد عرضه بالاتر رفته و در فروش و عرضه در بورس موفق باشند فروش اصولی آرامکو اقتصاد عربستان را لیبرال و دموکرات‌تر کرده و بر رشد اقتصادی این کشور تاثیر مثبت دارد.
نامداری یادآور شد: زمانی که سهامداران شرکت‌ها خرد شوند، نحوه مدیریت متفاوت خواهد بود اما مادامی که 95 درصد سهام متعلق به یک نفر و 5 درصد دست بقیه باشد تغیر خاصی بوجود نمی‌آید، وقتی این تعادل بهم بریزد و عرضه سهام بیشتر شود در نحوه مدیریت شرکت و وضعیت اقتصادی تغییرات تاثیرگذاری شاهد خواهیم بود.
