"خام‌فروشی" بیت‌المال، هنرِ رئیس‌جمهورِ اقتصادبلد
نبض نفت - حجت الاسلام حسن روحانی، رئیس جمهور در سفر اخیر استانی در ادامه سخنان عجیب روزهای اخیر خود، اظهاراتی عجیب‌تر و فرافکنانه و البته غیرکارشناسی در زمینه خام‌فروشی منابع طبیعی کشور بیان کرد.
رئیس جمهور در بخشی از سخنان خود در
مراسم افتتاح همزمان صدها پروژه عمرانی در استان کرمان گفت: "غیر از دو هفته
در زمان جنگ، کِی بوده که فروش نفت ما این همه مشکل داشته باشد؟ کسی که خیلی آشنا
نیست به مسائل بودجه و اقتصاد کشور، ممکن است بگوید که "نفت نفروشید"؛
اشکالی ندارد، می‌شود درِ همه معادنی که استفاده می‌کنیم را قفل کنیم و بعداً
استفاده کنیم. زمین کشاورزی را می‌توان مهر و موم کرد، بعدها کاشت کنیم. این گازی
را هم که استخراج می‌کنیم و به مردم می‌دهیم را می‌توانیم درش را قفل کنیم و بعدها
استخراج کنیم. منابع بزرگ خداداد برای استفاده است، در بستن و در تخته کردن و قفل کردن
که هنر نیست؛ باز کردن هنر است. برای اینکه شما بدانید در سال 90 و 91 که تحریم
فشار به نفت آورد و فروش نفت ما کاهش پیدا کرد و بعد از برجام فروش نفت آزاد شد و
ما از یک میلیون بشکه نفت به 2.8 میلیون بشکه رفتیم، چطور امکان‌پذیر بود؟ تحریم
برداشته شد، همه چاه‌ها بسته بود، باید چاه‌ها را باز کرد، چاه‌ها را تعمیر کرد،
چاه‌ها را آماده کرد. در اواخر سال 94 ما 800 میلیون دلار خرج کردیم
تا چاه‌ها را از نو به خط بیاوریم. در سال 95 بالاترین فروش نفت را ما داشتیم و تا
2.8 میلیون بشکه و سال 95 سال رشد اقتصادی ایران و بالاترین رشد اقتصادی ایران در
سطح جهان بود."
بستن درِ چاه‌های نفت، نه با هدف محروم
کردن خودمان از درآمدهای آن، بلکه با هدف کاهش وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای
فروش نفت خام و تلاش برای رونق دیگر ارکان اقتصادی که تولید مولد و درآمدهای
پایدار به‌دور از تکیه صرف بر خام‌فروشی را به‌دنبال داشته باشد، بارها از زبان دلسوزان
نظام بیان شده است.
اینکه رئیس جمهور در برداشتی سطحی و
غیرکارشناسی، بستن درِ چاه‌های نفت را که کلیدواژه‌ای در جدایی تکیه اقتصاد بر
درآمدهای نفتی و مقاوم‌سازی اقتصاد کشور طی سالهای گذشته بوده با بستن درِ معادن،
توقف تولید و عرضه گاز طبیعی و تعطیل کردن کشاورزی و تولید غذای کشور یکی می‌کند،
بسیار عجیب و درخور تأمل است.
این ادعای روحانی که در اواخر سال 94 در
مجموع 800 میلیون دلار هزینه به مدار آوردن چاه‌های نفت بوده، ادعایی قابل تأمل
است که باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد. امیرحسین زمانی‌نیا، معاون امور بین‌الملل
و بازرگانی وزیر نفت در تیرماه سال 95 گفته بود: "ما در عرض 4 ماه توانستیم
صادرات نفت را 2برابر کنیم به‌طوری که قبل از برجام یک میلیون بشکه صادر می‌کردیم
و اکنون 2 میلیون بشکه صادرات داریم"؛ با توجه به این اظهارات باید دید که
هزینه 800 میلیون دلاری در این مدت برای به مدار آوردن چاه‌های نفت تا چه‌میزان
صحت دارد؟ در صورتی که فرض کنیم رقم اعلامی رئیس جمهوری درست باشد، آیا بسته شدن
اجباری چاه‌های نفت ناشی از افت تولیدی که از فشار تحریم‌ها ناشی شده بود، با بستن
انتخابی درِ چاه‌های نفت به‌منظور مقاوم‌سازی اقتصاد و کاهش وابستگی بودجه کشور به
درآمدهای نفتی با رونق تولید در دیگر بخش‌های اقتصاد کشور، یکسان است؟ آیا منطقی
است که ضرر و زیان ناشی از بسته شدن اجباری درِ چاه‌های نفت را برابر با نتیجه
بستن اختیاری درِ چاه‌های تولید نفت از میادین مستقل، پس از رونق تولید در دیگر
بخش‌های اقتصادی دانست؟ این چنین استدلالی یا از سر ناآگاهی است و یا با قصد
فرافکنی عنوان شده است.
در عمر 6ساله دولت تدبیر و امید، اینکه
پررونق‌ترین سال اقتصاد کشور، سالی بوده که بیشترین خام‌فروشی را داشته‌ایم، چیز
عجیبی نیست، چرا که دولت در این 6 سال جز اصرار بر افزایش خام‌فروشی، موفقیت
چندانی در افزایش درآمدهای کشور ناشی از ارزش افزوده آفرینی به نهاده‌های خام
نداشته است و همراهان رئیس جمهوری اگر به‌قول ایشان، از اقتصاد و بودجه سردرمی‌آوردند،
بعد از اذعان رئیس جمهور به پررونق‌ترین سال اقتصاد ناشی از خام‌فروشی، به‌جای
تشویق، آه از نهاد بلند می‌کردند و بر این اقتصاد به‌ارث‌مانده از فعالیت 6ساله
دولت تدبیر و امید، می‌گریستند.
جالب اینکه در حالی آقای رئیس جمهور
"نفت نفروشید" را جمله ناآشنایان به مسائل اقتصاد می‌داند که اتفاقاً
قریب به اتفاق اقتصاددانان از هر جناح و خط فکری، در خصوص جلوگیری از خام‌فروشی
نفت و ضرورت افزایش بهره‌وری از ذخایر نفتی اتفاق نظر دارند.
اینکه رئیس جمهور بیان می‌کند
"منابع بزرگ خداداد برای استفاده است"، یک عبارت ساده و درست است، اما
آنچه از رئیس جمهور و دولت انتظار می‌رود این است که نوع استفاده از منابع خدادادی
بر اساس تأکید تمامی اسناد بالادستی کشور و منطق اقتصاد، با بالاترین بهره‌وری و
ارزش‌آفرینی باشد، نه آنکه تلاش بیشتر برای خام‌فروشی را افتخار و هنر دولتمردان
بدانیم!
