چالش تصمیم گیری در اوپک/ کار برای ایران سخت‌تر می‌شود؟
نبض نفت- صد و هفتاد و هفتمین جلسه اوپک در حالی برگزار می‌شود که توافق کاهش تولید روزانه نفت به میزان یک میلیون و ٢٠٠ هزار بشکه (٨٠٠ هزار بشکه سهم اوپک و ٤٠٠ هزار بشکه سهم غیراوپک) ماه مارس ٢٠٢٠ به اتمام می‌رسد. برخی معتقدند تصمیم برای تمدید وضعیت فعلی تا سه ماه بعد از اتمام توافق (یعنی ماه ژوئن که جلسه بعدی اوپک برگزار می‌شود) برای نگه داشتن قیمت نفت در سطح ٦٠ دلار کافی نیست و اگر سطح بیشتری از تولید نفت اوپکی‌ها و غیراوپکی‌ها کاسته نشود، قیمت نفت کاهش می‌یابد. از اینجاست که در وین درباره سناریوهای مختلفی بحث می‌شود.
١- امریکا بازیگر مهمی در بازار نفت شده است. چه در سمت عرضه، چه در بخش تقاضا. جنگ تجاری امریکا با چین، تقاضای نفت را تضعیف کرده و اگر این وضعیت ادامه یابد، تقاضای نفت برای سال آینده بیشتر متاثر خواهد شد. اوپک پیش‌بینی کرده است که سال آینده عرضه نفت ٢ میلیون و ١٧٠ هزار بشکه در روز رشد خواهد کرد. بیشتر این نفت را امریکا تولید خواهد کرد. (اعداد مختلفی برای رشد تولید نفت امریکا مطرح شده است.) از سوی دیگر رشد تقاضا برای سال ٢٠٢٠، حدود یک میلیون و ٨٠ هزار بشکه در روز پیش‌بینی شده است. نتیجه ساده است. بیشتر تقاضایی که در بازار نفت به وجود می‌آید به دامن امریکا می‌ریزد.
٢- تولید نفت کشورهای عضو اوپک در ماه اکتبر، ٢٩ میلیون و ٦٥٠ هزار بشکه در روز بود. قیمت نفت برنت صبح دیروز بشکه‌ای ٦١ دلار بود ولی دیشب به ٦٣ دلار در هر بشکه رسید. اوپک بین چالش سهم بازار و حفظ قیمت نفت در محدوده ٦٠ تا ٦٥ دلار گیر کرده است. این سوال برخی است که بالاخره اوپک تا کجا باید از تولیدش کم کند تا غیراوپکی‌ها سهمش را بگیرند. از آن‌سو هم واقعیت این است که همه اوپکی‌ها و روسیه، قیمت حوالی ٦٠ را لازم دارند.
٣-وزیر نفت عراق، دیروز یکی از سناریوها را کاهش ٤٠٠ هزار بشکه بیشتر از توافق فعلی اعلام کرد. یعنی مجموع کاهش اوپک و غیراوپک به یک میلیون و ٦٠٠ هزار بشکه در روز برسد. روس‌ها هم سیگنال‌های مختلف می‌فرستند. گاهی این‌طور برداشت می‌شود که روس‌ها برای کاهش بیشتر یا حتی تمدید توافق فعلی برای بعد از مارس فعلا آمادگی ندارند، گاهی این‌طور برداشت می‌شود که با کاهش بیشتر همراهند. شاید روس‌ها اگر امتیاز خوبی از سعودی‌ها نگیرند تصمیم نهایی‌شان را اعلام نکنند. عربستان هم به خاطر بودجه‌اش و هم به خاطر فروش سهام آرامکو، فعلا آمادگی کاهش قیمت‌ها را ندارد. به هنگام ورود وزیر انرژی سعودی به وین، خبرنگاران از او پرسیدند: «چه احساسی درباره بازار دارید؟» عبدالعزیز پاسخ داد که احساسی به خوبی هوا. وقتی از او پرسیده شد که «سرد» است، پاسخ داد: «هوا آفتابی است!»
ایران به خاطر تحریم‌ها معاف از هرگونه کاهش تولید نفت است، اما اگر امروز بخواهند در جلسه اوپک سهمیه‌ها را بردارند و از مجموع تولید اوپک یک عددی را کم کنند، آن‌وقت چه؟ ایران چون فعلا معاف از سهمیه‌هاست باید سکوت کند؟ اگر این اتفاق بیفتد انگار نفت ایران دوبار تحریم شده است. چون وقتی تحریم‌ها لغو شود، ایران سخت می‌تواند تولیدش را در مکانیسم اوپک افزایش دهد. کار مهم وزیر نفت، حفاظت از حقوق ایران حتی، از جمله حفظ چارچوب نظام سهمیه‌بندی، در شرایط تحریم است. این یکی از کارهای ایران در اوپک امروز و در شرایط تحریم است.
