علت بی‌اعتنایی بازار نفت به حوادث کم‌سابقه
نبض نفت- آنچه تحولات سال ۲۰۱۹ را متمایز کرد، بزرگی آنها نبود بلکه اغلب تاثیر اندکی بود که روی بازارهای نفت داشتند. از بزرگترین عرضه اولیه عمومی سهام جهان تا بدترین اختلال عرضه و تحریمها علیه صادرکنندگان نفت اوپک، هرگز پیش نیامده بود که این همه رویدادهای مهم پرشمار، سرمایه گذاران را بی‌اعتنا به خود نگه دارند.
در قلب این بی‌اعتنایی، عاملی بود که توازن انرژی جهان را طی ۱۰ سال گذشته تغییر داده است. انقلاب نفت و گاز شیل آمریکا، بازارها را در برابر شوکهای جهش قیمت مصون نگه داشت و در سال ۲۰۱۹ آمریکا به بزرگترین صادرکننده نفت و فرآورده‌های نفتی تبدیل شد.
همچنین یک نقطه عطف دیگر که نشان داد فراوانی نفت در سال‌های آینده ادامه خواهد داشت، پیش‌بینی موسسات انرژی بزرگ جهان بود که انتظار دارند تقاضا برای نفت تا یک دهه آینده به پیک خود برسد و رشد آن متوقف شود.
به گفته ایمی مایرز جااف، تحلیلگر انرژی و محیط زیست در شورای روابط خارجی در نیویورک، امسال شاید نخستین سالی بود که ارتباط قیمتهای نفت از ریسکهای ژئوپلیتیکی تا این حد گسسته شد.
مهم‌ترین رویدادهای نفتی سال ۲۰۱۹
مهم‌ترین خبر سال ۲۰۱۹ مربوط به عربستان سعودی بود که بزرگترین صادرکننده نفت جهان به شمار می‌رود. ریاض سرانجام سهام شرکت نفتی دولتی آرامکوی سعودی را پس یک فرآیند سه ساله دشوار عرضه کرد و به ارزش گذاری دو تریلیون دلاری آرامکو دست پیدا کرد که این شرکت را به بزرگترین شرکت جهان تبدیل کرد.
با این حال ۱.۵ درصد از سهام عرضه شده تنها بخشی از برنامه اولیه بود و به جای سرمایه گذاران خارجی، به خریداران داخلی فروخته شد زیرا مدیران سرمایه خارجی از فروش سهام آرامکو استقبال نکردند.
اما اتفاق ناگوارتری که برای عربستان سعودی پیش آمد، حملات موشکی و پهپادی به تاسیسات پالایش نفت ابقیق در سپتامبر بود که موقتا نیمی از تولید نفت این کشور را فلج کرد. از دست رفتن تولید ۵.۷ میلیون بشکه در روز دقیقا کابوسی بود که همواره صنعت نفت از آن وحشت داشت و اگر در سال‌های پیش اتفاق می‌افتاد، به صعود ادامه دار قیمتها منجر می‌شد. با این حال قیمتها در ابتدا تا ۱۹ درصد صعود کرده بودند اما تا دو هفته بعد این رشد قیمت از میان رفت.
همچنین تلاش ریاض برای تقویت قیمتهای نفت نتایج ضعیفی داشت. اوپک و شرکایش با تلاشهای عربستان سعودی، امسال دو دور کاهش تولید را هماهنگ کردند و ریاض تولید خود را بیش از میزانی که توافق شده بود، کاهش داد.
عاملی که به این تلاشها کمک کرد، مداخلات سیاسی در بازار نفت بواسطه تحریمهای آمریکا علیه ایران و ونزوئلا بود که صادرات نفت دو کشور را محدود کرد. با این حال قیمتهای نفت امسال حدود ۱۲ درصد پایین‌تر از سطح سال ۲۰۱۸ ماندند.
در اینجا هم عامل اصلی که تلاشهای اوپک را بی‌اثر کرد، صنعت نفت شیل آمریکا بود که این کشور را به بزرگترین تولیدکننده نفت خام جهان تبدیل کرده و باعث شده است تولید این کشور امسال به رکورد ۱۳ میلیون بشکه در روز صعود کند.
حتی رونق نفت شیل هم نشانه‌هایی از کندی نشان داده و تولید بخشهای فراساحلی در نقاطی مانند برزیل و نروژ در دوره قیمتهای پایین، غیراقتصادی شده است.
فاتح بیرول، مدیراجرایی آژانس بین‌المللی انرژی در این باره گفت: با وجود تنشهای ژئوپلیتیکی مهمی که در سراسر جهان روی داد، بازارهای نفت به شکل تعجب آوری آرام ماند که عمدتا ناشی از عرضه قابل توجه نفت از سوی سایر تولیدکنندگان غیراوپک و آمریکا به بازار در نتیجه انقلاب شیل بوده است.
تحولات بخش تقاضا برای نفت
تغییر و تحولات به بخش عرضه بازار محدود نبوده است. آژانس بین‌المللی انرژی که سالهاست پیش بینی می‌کند تقاضا برای نفت برای یک آینده قابل پیش بینی رشد می‌کند، ماه گذشته پیش بینی کرد که میزان مصرف تا یک دهه دیگر در نتیجه تلاشها برای جلوگیری از تبعات فاجعه آمیز تغییرات جوی که استفاده از خودروهای کم مصرف و خودروهای برقی را گسترش می‌دهد از رشد بیشتر بازخواهد ماند.
طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، رشد تقاضای جهانی برای نفت از حدود یک میلیون بشکه در روز فعلی کاهش پیدا خواهد کرد و در دهه ۲۰۳۰ به حدود ۱۰۰ هزار بشکه در روز می‌رسد. فروش خودروهای سواری با موتور احتراق داخلی احتمالا کاهش خواهد داشت.
بر اساس گزارش بلومبرگ، این تغییرات به شدت سرمایه گذاران مالی را نگران ساخته است و آنها در حال جابجایی سرمایه خود از سوختهای فسیلی به منابع انرژی پایدار هستند.
