کاهش تولید گاز در فاز ۱۲ پارس جنوبی/ آیا افت فشار در مخزن پارس جنوبی آغاز شده؟

نبض نفت - روز گذشته رسول فلاح‌نژاد، مدیر مهندسی و ساختمان شرکت نفت و گاز پارس که حکم سرپرستی طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی را نیز برعهده دارد، ضمن تشریح وضعیت گذشته و حال توسعه فاز 11 پارس جنوبی، در خصوص شرایط آغاز تولید گاز از مخزن میدان مشترک پارس جنوبی در فاز 11 گفت: "مقرر است برای بهره‌برداری و برداشت گاز از موقعیت مرزی 11B از سکوی 12C طرح فاز 12 واقع در منتهی‌الیه جنوب شرقی حاشیه میدان استفاده شود، چراکه پس از نزدیک 6 سال برداشت گاز از این موقعیت و انجام تخلیه طبیعی مخزن در این ناحیه، کاهش خواص مخزنی و میزان گاز قابل‌تولید در آن بارزتر است."

وی همچنین تصریح کرد: "قرار نیست جکت سرچاهی فاز 11 بدون برنامه در دریا رها شود و در معرض مخاطره بیرونی قرار گیرد، زیرا بلافاصله پس از نصب، عملیات حفاری چاه‌های این موقعیت با استقرار دکل در خردادماه آغاز شده و پس از حفاری چاه‌های مورد نیاز، سکوی یک میلیارد فوت مکعبی 12C به محل بلوک 11B و روی جکت مزبور انتقال داده خواهد شد تا بلافاصله تولید اولیه میدان شروع شود و به‌سرعت به ظرفیت کامل برسد."

اگرچه این خبر برای فاز 11 که روز پنجشنبه هفته گذشته (11 اردیبهشت) شاهد آغاز عملیات بارگیری (Load Out) جکت سرچاهی سکوی 11B طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی برای انتقال به محل نصب خود در مرز مشترک ایران و قطر بود، خبر خوبی است که به جای معطل ماندن برای ساخت یک سکوی دریایی، یک سکوی آماده برای نصب در موقعیت 11B خواهد داشت و به محض پایان یافتن عملیات حفاری 12 حلقه چاه در این موقعیت، شاهد نصب سکو روی جکت و آغاز عملیات تولید گاز از این فاز مرزی خواهیم بود؛ اما این خبر، روی دیگری نیز دارد که بسیار قابل تأمل است. فاز 12 که پیش از این ساخت و نصب سکوی چهارم توسعه ای آن با عنوان سکوی 12D به دلیل بررسی مجدد فشار میدان، منتفی اعلام شده و موقعیت کنونی میدان گازی بلال به‌عنوان جایگزین 12D اعلام شده بود، اکنون با افت فشار در موقعیت سکوی 12C مواجه شده و به گفته مدیر مهندسی و ساختمان شرکت نفت و گاز پارس، پس از نزدیک 6 سال برداشت گاز از این موقعیت و انجام تخلیه طبیعی مخزن در این ناحیه، کاهش خواص مخزنی و میزان گاز قابل‌تولید در آن، موجب شده تا دیگر امکان تولید گاز از سکوی 12C با فشار طبیعی مخزن، برای سالهای آینده میسر نباشد و این سکو که روزانه ظرفیت اسمی برنامه ریزی شده تولید 600 میلیون فوت مکعب در روز و ظرفیت عملی تولید روزانه 300 تا 400 میلیون فوت مکعب در روز دارد، از مدار بهره برداری به علت افت فشار طبیعی گاز در چاههای آن، خارج می شود.

این درحالی است که شهریورماه سال گذشته، محمد مشکین فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس اعلام کرد: "پیش‌بینی ما این است که طی 4 ــ 5 سال آینده افت فشار پارس جنوبی خودش را نشان می‌دهد و برآورد می‌شود که در هر سال 28میلیون مترمکعب افت تولید گاز از مخزن پارس جنوبی داشته باشیم که برای جلوگیری از آن، برنامه داریم."

حال این سوال مطرح است که آیا افت فشار گاز در مخزن پارس جنوبی بسیار زودتر از پیش بینی ها آغاز شده، به اندازه ای که یک سکو با چاههای آن از مدار خارج شود؟ آیا با آغاز افت فشار در مخزن پارس جنوبی، هدفگذاری تأمین 75 درصدی گاز کشور در 25 سال آینده از مخزن پارس جنوبی، قابل تحقق است؟

برای پاسخ به این سوال، دیگر سکوهای فاز 12 شامل 12A و 12B مورد بررسی قرار گرفته که نتایج بررسی ها نشان می دهد این دو سکو با ظرفیت اسمی و عملی تولید یک میلیارد فوت مکعب در روز در مدار بهره برداری هستند. همچنین در دیگر سکوهای فازهای درمدار بهره برداری پارس جنوبی نیز (بیش از 30 سکو) افت فشاری تا امروز گزارش نشده است. از اینرو، تنها سکوی دچار مشکل شده پارس جنوبی سکوی 12C بوده که از ابتدای بهره برداری نیز هیچ گاه به ظرفیت 600 میلیون فوت مکعبی تولید روزانه گاز نرسیده است.

همچنین تولید 400 میلیون فوت مکعبی سکوی اقماری فاز 12 با نام 12D نیز با منتفی شدن نصب این سکو، هیچ گاه عملیاتی نشد و در واقع فاز 12 پارس جنوبی که با هدف تولید روزانه 3 میلیارد فوت مکعب طراحی شده بود، اکنون تولیدی کمتر از 2 میلیارد و 300 میلیون فوت مکعب در روز دارد که با آماده شدن چاههای تولیدی در موقعیت 11B، سکوی 12C از مدار تولید در فاز 12 خارج شده و برای نصب به فاز 11 انتقال داده می شود و تولید گاز از فاز 12 به رقم حدود 2 میلیارد فوت مکعب در روز کاهش می یابد.

چاههای تولیدی موقعیت 12C که با افت فشار مواجه شده‌اند، شاید در آینده با دستیابی به تکنولوژی ساخت سکوهای فشارافزا، باز هم در مدار تولید قرار گیرند اما در شرایط فعلی، برنامه از مدار خارج شدن آنها در دستور کار قرار دارد.

از اینرو، تنها در موقعیت 12C شاهد افت فشار گاز هستیم و با توجه به اینکه در بقیه سکوهای پارس جنوبی، تولید نزدیک به ظرفیت اسمی در حال انجام است، کاهش تولید در فاز 12 را نمی توان به منزله آغاز افت فشار در پارس جنوبی قلمداد کرد.

منبع: تسنیم