به گزارش نبض نفت به نقل از هفته‌نامه مشعل، شرکت انتقال گاز ایران با در اختیار داشتن حدود ۳۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر شبکه خطوط گاز، ۳۱۷ دستگاه توربوکمپرسور در ۸۶ تأسیسات تقویت فشار با ظرفیت انتقال روزانه ۸۰۰ میلیون مترمکعب، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های انتقال گاز جهان به شمار می‌آید که وظیفه دریافت گاز از پالایشگاههای گاز، تأسیسات جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، واردات، صادرات، انتقال و تحویل به شرکت‌های گاز استانی (نیروگاه‌ها، صنایع عمده، تجاری و خانگی) تزریق میدان‌های نفت و گاز را عهده‌دار است.
در این میان، مدیریت هماهنگی عملیات در شرکتی عملیاتی که عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های انتقال گاز جهان را با خود یدک می‌کشد، راهبردی است و وظایفی خاص و ویژه به‌عهده دارد. در همین حال، مدیر هماهنگی عملیات شرکت انتقال گاز ایران درباره واحدهای این مدیریت می‌گوید: مدیریت هماهنگی عملیات، شامل بخش‌های اصلی هماهنگی عملیات در امور انتقال گاز، امور اندازه‌گیری، امور عملیات HOT TAP (انشعاب گرم)، امور هماهنگی و کنترل ماشین‌آلات و مرکز آموزش جوش ری می‌شود.
مجید مصدقی با اشاره به بخش هماهنگی عملیات در امور انتقال یادآور می‌شود: این بخش، هماهنگی‌های عملیاتی با مناطق و دیسپچینگ ملی گاز در بهره‌برداری از شبکه و تعمیرات، پیگرانی و... مطابق با برنامه‌های سالانه و در زمان توقف‌های اضطراری و تهیه گزارش‌های روزانه عملیات را به‌عهده دارد. از مهم‌ترین اقدام‌های این واحد، استقرار سیستم یکپارچه ثبت و تولید گزارش‌ها در بستر سامانه سینا (سیستم یکپارچه نرم‌افزاری انتقال گاز) است.
به گفته مصدقی، امور اندازه‌گیری که فاقد ساختار سازمانی بوده و به‌صورت کارگروه و نفرات امور اداره می‌شود، مسؤلیت مدیریت و کنترل همه نقاط اندازه‌گیری در شبکه انتقال اعم از تحویل و تحول گاز از مبادی دریافت و تحویل، واردات، صادرات، تزریق و برداشت و همچنین تهیه گزارش‌های تراز روزانه و ماهانه به‌منظور صدور و تأیید صورت‌های مالی را به‌عهده دارد. علاوه بر وظایف یادشده، مدیریت و راهبری پروژه‌های افزایش دقت سیستم‌های اندازه‌گیری به‌منظور کاهش هدررفت گاز که به نوعی اساس مدیریت انرژی و کربن بوده نیز بخشی از وظایف این امور است. با توجه به توسعه شبکه انتقال در وسعت جغرافیایی کشور، مسؤلیت اجرای عملیات HOT TAP (انشعاب گرم) در چهار گستره به چهار منطقه عملیاتی واگذار شده است و اعلام نیاز، برنامه‌ریزی، تلفیق برنامه با برنامه‌های دیسپچینگ ملی گاز، پیگیری و کنترل اقدام‌ها و همچنین سیاستگذاری تأمین تجهیزات و به‌روزرسانی دستورعمل‌های اجرایی به‌عهده امور عملیات HOT TAP (انشعاب گرم) است.
اجرای ۱۳۷ عملیات انشعاب‌گیری گرم
مدیر هماهنگی عملیات شرکت انتقال گاز ایران اعلام می‌کند: سال گذشته ۱۵۲ مورد عملیات انشعاب گرم براساس تقاضای شرکت‌های گاز استانی، مهندسی و توسعه و مناطق عملیاتی پیش‌بینی و در برنامه قرار داشت که ۳۴ مورد انجام و مابقی به دلیل آمادگی نداشتن متقاضیان انجام نشد و برای سال ۱۳۹۹ نیز تعداد ۱۳۷ مورد در برنامه قرار دارد.
مصدقی درباره فعالیت‌های امور هماهنگی و کنترل ماشین‌آلات می‌گوید: بدیهی است انتقال پاک، ایمن، پایدار و بهره‌ور گاز در شبکه‌ای به این وسعت، نیازمند لجستیک و پشتیبانی ماشین‌آلات بوده که در این بخش نیز شرکت انتقال دارای ناوگان عظیم ماشین‌آلات است و ۲ هزار و ۷۰۰ دستگاه در سطح ۱۰ منطقه عملیاتی استقرار دارند.
امور هماهنگی و کنترل ماشین‌آلات، برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت تأمین، جایگزینی و نگهداشت این ناوگان برای پشتیبانی عملیات نگهداری و تعمیرات شبکه را به عهده دارد.
از مهم‌ترین اقدام‌ها و برنامه‌های این امور می‌توان به برنامه نوسازی ناوگان فرسوده تا سال ۱۴۰۴ با توجه به قانون هوای پاک که طول عمر خودروهای سبک را ۱۴ سال و خودروهای سنگین را بالای ۲۰ سال فرسوده اعلام کرده، متناسب با منابع مالی تخصیصی اشاره کرد. استقرار سیستم نگهداری و تعمیرات ماشین‌آلات به‌عنوان بخشی از دارایی‌های فیزیکی در بستر سامانه IPCMMS، استقرار مدیریت یکپارچه ناوبری در سطح شرکت با هدف بهره‌وری و واکنش سریع در مواقع بحران، تخصیص بهینه ماشین‌آلات با توجه به شرایط موجود براساس متدولوژی علمی و بازنگری و بهینه‌سازی مصوبات خودرویی سبک از دیگر اقدام‌ها به شمار می‌آید.
مدیر هماهنگی عملیات شرکت انتقال گاز ایران درباره مرکز آموزش جوش ری نیز می‌گوید: این مرکز در سال‌های گذشته وظیفه آموزش، تعیین و تأیید صلاحیت جوشکاران مورد نیاز شرکت ملی گاز ایران را به‌عهده داشته که با توجه به تغییر مأموریت آن مرکز به‌منظور رویکرد برون‌سپاری برخی از فعالیت‌های سازمان، هم‌اکنون دارای فعالیت‌های محدود در مسیر ایفای نقش نظارتی خود است.
وی در پاسخ به این پرسش که ارتباط با مدیریت دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران چگونه انجام می‌شود؟ اظهار می‌کند: به دلیل ماهیت وظیفه این مدیریت در خصوص هماهنگی و نظارت بر همه عملیات جاری شبکه انتقال گاز کشور، تقارن آن با وظایف مدیریت دیسپچینگ ملی گاز و لزوم همکاری حداکثری دو مدیریت، ارتباطات مرتبط به روش‌های مختلفی به‌صورت متوالی و شبانه‌روزی صورت می‌گیرد. این بخش همچنین وظیفه دارد افزون بر تحلیل بخشی و کلی شبکه انتقال گاز کشور، هماهنگی‌های لازم درباره ایجاد بستر مناسب برای هرگونه تغییر در شرایط عملیاتی مورد نیاز مناطق عملیاتی را با مدیریت دیسپچینگ انجام دهد. در واقع می‌توان گفت به تعبیری حلقه واسط بین مناطق ده‌گانه عملیات و مدیریت دیسپچینگ ملی گاز است.
به گفته مصدقی، با توجه به اهمیت اندازه‌گیری در مبادلات مالی شرکت انتقال (خرید و فروش گاز) و همچنین کاهش میزان گازهای محاسبه نشده و مدیریت شبکه انتقال در ابتدا شناسایی، سپس بررسی وضعیت موجود و انحراف آن با وضع مطلوب و در پایان رفع نواقص و افزایش دقت سیستم‌های اندازه‌گیری در دستور کار این امور قرار دارد. برای رسیدن به اهداف ذکرشده، پروژه‌هایی از جمله کاهش نشر از بلودان‌ها و مدیریت تخلیه‌های عملیاتی، افزایش دقت اندازه‌گیری سیستم‌های اندازه‌گیری سوخت تأسیسات تقویت فشار و تفکیک مصارف عمومی از سوخت صنعتی، افزایش دقت سیستم‌های اندازه‌گیری در مبادی تحویل گاز (گازرسانی‌ها، تزریق به چاه‌ها و مصارف عمده)، نصب سیستم‌های اندازه‌گیری بین مناطق به‌منظور مدیریت اتلاف شبکه و محاسبه شاخص عملکردی مناطق عملیاتی و افزایش دقت سیستم اندازه‌گیری در مبادی دریافت گاز (پالایشگاههای گاز، برداشت از مخازن، دریافت گاز از مناطق نفت‌خیز جنوب) اجرا شده است.
همچنین پروژه‌های پژوهشی نظیر افزایش میزان ذخیره‌سازی با استفاده از نانو جاذب‌ها (ANG) و تدوین متدولوژی‌های اندازه‌گیری نشر از بلودان‌ها و ریشه‌یابی علل خرابی شیرهای بلودان نیز اجرا شده است.
همکاری و مشاوره فنی به عراق
مدیر هماهنگی عملیات شرکت انتقال گاز ایران تأکید می‌کند: به‌منظور اجرای برخی پروژه‌ها، به‌خصوص صحه‌گذاری عملکرد سیستم‌های اندازه‌گیری از فناوری جدید اندازه‌گیری جریان گاز به کمک «جریان‌سنج تماسی متحرک» و در اندازه‌گیری نقاط شبنم از «دستگاه اندازه‌گیری میزان نقطه شبنم آب و هیدروکربن» استفاده می‌شود. همانند سایر بخش‌ها در این بخش نیز از استانداردهای مرتبط نظیرIGS, ISO, AGA, OIML,.. استفاده می‌شود.
مصدقی در پایان با اشاره به همکاری با کشور عراق در حوزه‌های مشاوره فنی می‌گوید: ارائه برخی مشاوره‌های فنی درخصوص تمیزکاری و نحوه اجرای عملیات پیگرانی تمیزکننده در کشور عراق و آموزش‌های تخصصی اندازه‌گیری، از جمله فعالیت‌های این مدیریت در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی است.
یک واحد عملیاتی همچون موجودی زنده است
در ادامه، رئیس هماهنگی عملیات شرکت انتقال گاز ایران می‌گوید: در مجموع ۲۲ سال سابقه کار در سمت‌های سرپرست شیفت بهره‌برداری، سوپروایزر و معاون راه‌اندازی واحد الفین ششم (پتروشیمی امیرکبیر)، به‌عنوان معاون راه‌اندازی و رئیس فرایند در شرکت نفت و گاز پارس عسلویه (فاز ۱۲ پارس جنوبی) و به‌عنوان رئیس هماهنگی عملیات و سرپرست امور اندازه‌گیری در شرکت انتقال گاز ایران را دارم.
بهمن زیارتی درباره سختی کار فعالیت در این امور یادآور می‌شود: یک واحد عملیاتی را می‌توان به موجودی زنده تشبیه کرد، از این رو حفظ و نگهداری و نیز مراقبت از یک سیستم زنده، مشکلات، مصائب و مخاطرات خاص خود را دارد. برای مثال، می‌توان به سفرهای طولانی از مسیرهای سخت گذر تا پروازهای فراوان کاری، پاسخگویی در ۲۴ ساعت شبانه‌روز و هفت روز هفته و نیز حساسیت‌های عملیاتی اشاره کرد.
وی ادامه می‌دهد: در برخی کالیبروسیون‌های خاص در نقاط اندازه‌گیری (به‌خصوص نقاط صادراتی) و لزوم حضور در آن زمان، امکان همراهی خانواده در برخی اوقات وجود نداشته است.
زیارتی با اشاره به پیشنهادهایی که برای تسهیل در فرآیندها و تغییر رویه‌های عملیاتی داشته است، تأکید می‌کند: تبدیل هماهنگی عملیات به عملیات، ایجاد واحدهای بهره‌برداری و تعمیرات و نظارت بر بهره‌برداری ایستگاه‌ها از سوی مدیریت عملیات از جمله این پیشنهادهاست.
تدوین برنامه‌های سال ۱۳۹۹ امور هماهنگی و کنترل ماشین‌آلات
علیرضا طاهری، رئیس امور هماهنگی و کنترل ماشین‌آلات شرکت انتقال گاز ایران می‌گوید: امور ماشین‌آلات با ساختار سازمانی ۶ کارمند رسمی و یک نفر دفتردار، راهبری ناوگان عظیم وسایط نقلیه و ماشین‌آلات ساختمانی به تعداد کل ۲ هزار و ۷۱۹ دستگاه شرکتی و تعداد یک هزار و ۲۸۸ دستگاه خودروی استیجاری در ۱۰ منطقه عملیاتی از طریق متولیان واحدهای حمل‌ونقل پشتیبانی عملیات را به‌عهده دارد.
وی با اشاره به مهم‌ترین برنامه‌های امسال می‌گوید: خرید بیل مکانیکی چرخ زنجیری، خرید لودر چرخ لاستیکی، خرید وانت دودیفرانسیل دو کابین، تعیین تکلیف اقلام یدکی مورد نیاز و مازاد بر نیاز انبارهای مناطق ده‌گانه، جمع‌آوری اطلاعات و راه‌اندازی نرم‌افزار IPCMMS ماژول ماشین‌آلات از مهم‌ترین برنامه‌های امسال است.
رئیس امور هماهنگی و کنترل ماشین‌آلات شرکت انتقال گاز ایران ادامه می‌دهد: مشارکت و همکاری در پیاده‌سازی و بهره‌برداری سیستم موقعیت‌یاب(GPS) ماشین‌آلات و ارتباط با نرم‌افزار IPCMM، جمع‌آوری خودروهای سبک خارج از مصوبات مناطق، جمع‌آوری وسایل نقلیه و ماشین‌آلات اسقاط مناطق و بهینه‌سازی مصوبات و طرح سیستمی کردن مصوبه‌هایی از دیگر برنامه‌ها به شمار می‌آید.
حضور در عملیات به من شادابی می‌بخشد
در ادامه، حسین حیدری می‌گوید: با توجه به سوابق کاری، حضور در عملیات به من طراوت و شادابی می‌بخشد؛ از طرفی صمیمیت حاکم بر روابط همکارانم در این مدیریت از نظر روحی ما را شاداب می‌کند.
حیدری درباره سختی کار در این مدیریت می‌گوید: کار من در واحد به‌صورت شبانه‌روزی، ایجاد هماهنگی بین همه ارکان انتقال گاز در شرایط خاص و بهره‌برداری عادی است. کار به این شکل را نمی‌توان کاری سخت تعبیر کرد، بلکه باید به جای سختی گفت لذت تلاش و ارتباط با همه اجزا و ارکان انتقال گاز. در چند سال گذشته اغلب مراسم و مهمانی‌هایی که در فصل سرما بود و عمدتاً مراسم برگزارشده در مدارس فرزندانم را از دست داده‌ام.
از بدو تدوین فرآیندها در شرکت، ارتباط تنگاتنگی با همکاران مدیریت برنامه‌ریزی در احصا و تدوین فرآیندهای عملیاتی داشته‌ام و هم‌اکنون نیز به‌صورت شبانه‌روزی در حال مکانیزه کردن فرآیندهای عملیاتی هستم.
وی درباره یکی از خاص‌ترین خاطره‌هایی که در ذهنش باقی مانده است، می‌گوید: در ۱۲ سال گذشته هر ساله حین انجام کار با خاطرات متعددی مواجه شده‌ایم؛ اما خاص‌ترین عملیات قابل اشاره، اجرای انشعاب گرم و تأسیس ایستگاه اندازه‌گیری گاز برای خط سیری در فاز ۹، ۱۰ پارس جنوبی در ۱۱ شبانه‌روز با همکاری منطقه ۱۰ عملیات انتقال گاز و ستاد بوده است.
