لزوم توجه بیشتر به پتروپالایشگاه‌ها برای تعیین راهبردهای بلندمدت صنایع پالایشی
نبض نفت - علیرضا آرمان‌مقدم پیش از ظهر امروز (سه‌شنبه، هفتم بهمن‌ماه) در نشستی تخصصی با عنوان «پالایشگاه یا پتروپالایشگاه، نقش دولت و بخش خصوصی» در ششمین کنگره راهبردی و نمایشگاه نفت و نیرو، گفت: وقتی موضوع تعیین راهبرد و هدف‌گذاری آینده در بخش صنایع پایین‌دستی مطرح می‌شود، باید نگاهی به گذشته صنعت پالایش داشته باشیم؛ راهبردی که در ۱۰۰ سال اخیر غالب بوده، تأمین سوخت سرمایشی و حمل‌ونقل با تکیه بر تأمین کمی آن بوده است، اما از اوایل دهه ۸۰ شمسی بخشی از سرمایه‌گذاری به جای تمرکز بر بخش کمّی به سمت کیفی‌سازی هدایت شد، به‌گونه‌ای که تعدادی از پالایشگاه‌ها، پروژه‌های کیفی‌سازی را تعریف کردند و سرانجام به این منجر شد که پس از چند دوره، امروز شاهد این باشیم که از لحاظ کمّی، ظرفیت پالایشی حدود روزانه ۲.۳ میلیون بشکه و توان تولید رقمی حدود روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر بنزین و روزانه ۱۲۰ میلیون لیتر نفت‌گاز (با ویژگی‌های یورو) تولید و عرضه می‌شوند.
وی در تشریح سرمایه‌گذاری‌های آینده صنعت پالایش افزود: به جز شرکت‌هایی که در حال عملیات هستند و بهره‌برداری انجام می‌شود، حدود ۱۵ شرکت داریم که مجوز خوراک نفت خام و بیش از روزانه ۲ میلیون بشکه تقاضای خوراک دارند. سرمایه‌گذاری‌های بخشی از اینها آغاز شده است و درباره بخشی دیگر هم در حد بررسی‌های اولیه هستیم.
مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ادامه داد: در بخش میعانات گازی نیز حدود ۱۴ طرح است که نزدیک روزانه ۷۰۰ هزار بشکه نفت برای این شرکت‌ها خوراک در نظر گرفته شده است و در مجموعه اینها تعداد قابل توجه‌ای را نمی‌بینیم که به سمت پتروپالایشگاه رفته باشند؛ به‌تازگی در قالب قانون تنفس خوراک در بخش نفت خام، در برنامه‌های توسعه‌ای دو شرکت، بخش پتروشیمی دیده شده است، اما فازبندی به نحوی خواهد بود که در صورت اختصاص منابع، ابتدا صنعت پالایش در اولویت خواهد بود.
آرمان‌مقدم افزود: در بخش میعانات گازی که جذابیت بیشتری برای توسعه پتروپالایشگاه‌ها دارد، گروه گسترش نفت و گاز پارسیان با در اختیار داشتن روزانه ۱۲۰ هزار بشکه میعانات، توسعه بخش پتروشیمی را در نظر گرفته است که در مرحله نخست یک بخش پالایشی اولیه خواهد داشت و عمده فرآورده‌های آن هم نفتا خواهد بود؛ سوخت مایع نیز به‌عنوان خوراک به همراه دیگر خوراک‌های گازی برای توسعه پتروشیمی، منتقل می‌شود؛ پیش‌بینی می‌کنیم طرح فراگیر پالایشی سیراف با برنامه‌ریزی‌های این گروه در آینده اجرایی شود.
وی گفت: یک شرکت دیگر مجوزش را برای بخش پالایش دریافت کرده است که در ذیل قانون تنفس خوراک، تمایل خود را برای توسعه بخش پتروشیمی اعلام کرده و این طرح توسط همکاران ما در شرکت پتروشیمی در حال بررسی است.
مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با اشاره به ریسک کمتر صادرات فرآورده و محصولات پتروشیمی در مقایسه با نفت خام در شرایط تحریم گفت: با این مزیت فرآورده و محصولات پتروشیمی در مقایسه با نفت خام، افزون بر اینکه ما از خام فروشی عبور می‌کنیم، سهولت صادرات نیز ایجاد می‌شود و ما می‌توانیم از فرصت بازار خوب کشورهای همسایه بهره‌مند شویم، از لحاظ توجیه فنی و اقتصادی هم پتروپالایشگاه‌ها مزیت‌های بیشتری دارند و افزون بر آن بهینه‌سازی مصرف انرژی را هم در این بخش خواهیم داشت.
مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تأکید کرد: چهار قسمت اصلی در بحث راهبرد و هدایت سرمایه‌گذاری به سمت پالایشگاه‌ها یا پتروپالایشگاه‌ها وجود دارد که با هم در ارتباطند و شامل خوراک پالایشگاه‌ها و نوع آن، فناوری مورداستفاده، رقم سرمایه‌گذاری و بازار فرآورده‌هاست.
خوراک سبک در بخش پالایش از سرمایه‌گذاری برای توسه بخش پتروشیمی می‌کاهد
آرمان‌مقدم گفت: در بخش خوراک هر چقدر خوراک بخش پالایش سبک‌تر باشد و گوگرد کمتری داشته باشد، به این معناست که شما به سرمایه‌گذاری کمتری برای توسعه بخش پتروشیمی نیاز دارید و برای توسعه این بخش، فرآورده‌های میانی بیشتری در اختیار خواهید داشت و هرچه این خوراک سنگین‌تر و ترش‌تر باشد، فناری و سرمایه‌گذاری بیشتری نیاز دارد.
وی ادامه داد: از این بابت میعانات گازی می‌تواند فرصت بی‌نظیری را برای طراحی و احداث پتروپالایشگاه‌ها ایجاد کند؛ چیزی حدود بیش از ۶۰ درصد ترکیبات میعانات گازی، قابلیت تبدیل شدن به نفتا را دارد که خوراک اصلی واحدهای پتروشیمی است.
مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی افزود: چالشی هم وجود دارد که باید در گام‌های آینده وزارت نفت مدنظر قرار گیرد و آن هم ضرورت حفظ شرایط تولید میعانات گازی از پارس جنوبی است که با توجه به تغییر رفتار مخزن، این حفظ شرایط جزو برنامه‌های آینده وزارت نفت منظور می‌شود.
آرمان‌مقدم تأکید کرد: در ارتباط با فناوری هر اندازه از خوراک سنگین‌تری استفاده شود، ما به فناوری‌های بیشتر و پیچیده‌تری نیاز داریم و عمده صاحبان فناوری در این بخش، اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها و شرکت‌های شرق آسیا از جمله ژاپن هستند، اما زمانی که ما با تحریم‌ها روبه‌رو هستیم، دسترسی به این فناوری‌ها محدود خواهد بود.
وی ادامه داد: در این زمینه، بومی‌سازی دانش فنی در کشور مورد توجه قرار گرفته است و ما شاهدیم در بعضی از فرآیندها دانش فنی بومی را در بعضی از شرکت‌های داخلی در اختیار داریم؛ بی‌شک اگر در آینده گشایش‌هایی در بعد بین‌الملل رخ دهد، پیش‌بینی می‌شود در ارتباط با بحث فناوری در سایه همکاری با صاحبان دانش فنی و شرکت‌های ایرانی، بتوانیم این فناوری‌ها که به بهینه‌سازی و بهره‌وری بیشتر در ساخت و عملیات پالایشگاه‌ها مربوط می‌شود، در اختیار داشته باشیم.
مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های گفت: در بعد سرمایه‌گذاری نیز در ظرفیتی یکسان، سرمایه‌گذاری برای بخش پالایشی بیشتر خواهد بود، اما محدودیت‌هایی که ما در بحث مالی با آن روبه‌رو هستیم، راهکارهای متنوعی را می‌طلبد. فاینانس خارجی در بسیاری از کشورها یک گزینه است که مستلزم روابط مطلوب سیاسی و اقتصادی با دیگر کشورها در عرصه بین‌المل است.
آرمان‌مقدم افزود: امیدواریم این اتفاق رخ دهد. استفاده از سرمایه‌های مردمی نیز راهکاری است که در ذیل قانون تنفس خوراک مدنظر قرار گرفت که عملیاتی شدن آن با چالش‌هایی روبه‌روست و باید سعی کنیم از آن عبور کنیم و راهکار برای آن بیابیم که از جمله آن شرایط تورمی اقتصاد کشور است.
وی راهکار دیگر را تجمیع طرح‌ها عنوان کرد و گفت: این راهکار نیز می‌تواند برای تأمین مالی این پروژه‌ها مؤثر باشد و کاری که پیش‌بینی می‌شود شرکت‌ها انجام دهند، اجرای مرحله‌بندی است، پس از اجرای مرحله نخست، منجر به تولید بخشی از محصولات می‌شود که جریان نقدینگی آن می‌تواند برای سرمایه‌گذاری در مراحل بعدی استفاده شود.
مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اظهار کرد: در بحث بازار هم پیش‌بینی می‌کنیم افزایش مصرف برای محصولات پتروشیمی در سال‌های آینده نسبت به فرآورده بیشتر باشد، هرچند که ما به هر حال افزایش تقاضا برای نفت خام را برای تولید سوخت خواهیم داشت، اما در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای اروپایی و آمریکایی این رشد تقاضا در سال‌های آینده متوقف خواهد شد.
آرمان‌مقدم گفت: تقاضا برای سوخت از سال ۲۰۴۰ میلادی روندی کاهشی به خود خواهد گرفت، در حالی که رشد مصرف برای محصولات پتروشیمی همچنان رو به افزایش خواهد بود، بنابراین همه این موارد این سیگنال را می‌دهند که در تعیین راهبردها و هدف‌گذاری بلندمدت برای آینده، باید برای پتروپالایشگاه‌ها اهمیت بیشتری قائل شد.
منبع: شانا
