۷۰ درصد پالایشگاه ستاره خلیج فارس پس از سال ۹۲ اجرا و نصب شد
شایان ذکر است با اجرای موفق طرح‌های توسعه پالایشگاهی، جمهوری اسلامی ایران ضمن تأمین کامل فرآورده‌های مورد نیاز کشور، هم‌اکنون در ردیف صادرکنندگان عمده انواع فرآورده نفتی قرار دارد. اگر گزارش‌نویس روزنامه وطن امروز کمی به خود زحمت دهد و سخنان مهندس زنگنه را در همه مراسم‌ها و نشست‌هایی که ضمن آن درباره پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس صحبت به میان آمده بخوانند، خواهد دانست که ایشان همواره از زحمات گروه‌های مختلفی که در طول دوره ساخت این پالایشگاه فعالیت و مشارکت داشته‌اند، نهایت قدردانی و تشکر را ابراز داشته است. در عین حال ایشان به‌عنوان باسابقه‌ترین وزیر در نظام جمهوری اسلامی باید تجربه‌ها و نقد خود را از چالش‌های این پروژه و چگونگی رفع آن نیز بازگو کنند تا در آینده کشور تکرار نشود.
درباره تاریخچه ساخت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس هم اسناد و مدارک اینکه کلید ساخت این پروژه چه زمانی زده شده موجود است و لازم نیست بر سر یک امر مستند و بدیهی تشکیک کرد. برای تبیین این واقعیت که ساخت این پالایشگاه در دولت هشتم طراحی شد، شایان ذکر است که هر پالایشگاهی برای احداثنخست نیازمند تدوین برنامه جامع توجیه فنی - اقتصادی است، در همین برنامه باید همه رئوس و الزام‌ها از جمله لایسنس‌های پالایشگاه دیده شود، در عمل هم پس از سال ۸۱ و به‌ویژه با قطعی شدن برداشت گاز از فازهای نخست میدان گازی پارس‌جنوبی، طراحی یک پالایشگاه با خوراک میعانات گازی در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت و برنامه جامع و ارزیابی‌های فنی - اقتصادی و محیط‌زیستی آن در سال‌های ۸۲ و ۸۳ انجام شد، سرانجام و به استناد همان برنامه توجیهی و با پذیرش آن ازسوی نظام برنامه‌ریزی کشور، دولت وقت در زمستان سال ۸۳ موضوع ساخت این پالایشگاه را در خلال قانون بودجه سال ۱۳۸۴ به مجلس محترم شورای اسلامی پیشنهاد کرد که پیشنهاد مذکور در تاریخ ۲۵ اسفند ۸۳ تصویب شد.
شایان یادآوری است که بخش پالایشگاه این پروژه همچون دیگر پروژه‌ها در ۳ قسمت E-P-C به ترتیب مهندسی- خرید - نصب و راه‌اندازی قابل تجزیه و تحلیل است. در بخش E (مهندسی) همان‌طور که ذکر شد مطالعات پایه و دریافت لایسنس‌های آن در دولت هشتم انجام شده بود و بخش Detail Design طراحی تفضیلی در دولت بعد انجام شد، با این حال آنچه در سال ۹۲ محرز شد این بود که حتی در این بخش که بخش عمده آن در دولت هشتم اجرا شده بود نیز با وجود گذشت هشت سال هنوز کار به‌صورت کامل به انجام نرسیده بود و دوباره با صرف هزینه و زمان، بخش مهندسی پروژه پایان یافت.
آن‌گونه که اعداد و ارقام مورد تأیید خود آقایان وجود دارد، در پایان سال ۹۱ در سه فاز اصلی پروژه، در بخش پالایشگاه ۵۱.۵۳ درصد، در احداث خط لوله ۹۹.۷ درصد و در ساخت حوضچه آبگیر ۹۳.۳ درصد پیشرفت وجود داشته است، شاید نخستین سؤال جدی که جا دارد آقایان مدعی پالایشگاه‌سازی به آن پاسخ دهند این است که چرا وقتی عملیات احداث خود پالایشگاه با توقف و رکود روبه‌رو بوده است اصرار داشتند ده‌ها کیلومتر خط لوله پروژه را تمام و زیر آفتاب سوزان جنوب به‌صورت بلااستفاده رها کنند؟ آیا نیت و مقصودی غیر از این بوده است که با اتمام بخش نسبتاً ساده کار یعنی لوله‌گذاری، درصد پیشرفتی در یک بخش از پروژه «خلق» کنند و آن را به‌عنوان پیشرفت پروژه جعل کنند؟ در خود بخش پالایشگاه هم آمارهای مورد استناد آقایان حکایت از این دارد که ۵۱ درصد پیشرفت شامل ۸۷ درصد پیشرفت در طراحی و مهندسی، ۵۵ درصد در خرید و ۳۱ درصد در اجرا و نصب بوده است.
درباره بخش مهندسی و طراحی که در سطور فوق توضیح داده شد، اما در بخش خرید هم بررسی‌های بیشتر در سال ۹۲ نشان داد درصد اعلامی شامل مواردی بوده که سفارش خرید «در ظاهر» صادر شده، اما با دلایلی واهی همچون بدقولی فروشنده و... کالا و تجهیزی واصل نشده است و سرانجام بخش قابل توجه‌ای از کالاهای این بخش در دوره جدید از سال ۹۲ به بعد دوباره سفارش‌گذاری شد. در بخش اجرا و نصب هم که ۳۱ درصد پیشرفت داشته است، این مقدار تنها شامل ساختمان‌های اداری پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و عملیات خاک‌برداری پروژه بوده و هیچ‌یک از موارد حساس مثل بویلرها و سیستم‌های فرآیندی تا پیش از سال ۹۲ نصب نشده بود و دقیق ۶۹ درصد از بخش اجرا و نصب که بخش حساس و پرهزینه این پروژه بوده پس از سال ۹۲ انجام شد.
نظر خوانندگان محترم را به این واقعیت جلب می‌کنیم که کل طرح در ۳ فاز پالایشگاه، خط لوله خوراک و آبگیر با صرف هزینه ۲.۱۷۷ میلیارد یورو درمجموع تنها ۵۸.۴۶ درصد پیشرفت تا پایان سال ۹۱ داشته است، در ضمن در سال‌های بعد مشخص شد بخشی از اعداد همین ترکیب نیز پیش‌تر و ازسوی متولیان امر دست بالا گرفته شده بوده، اما به هر روی به‌دلیل ضرورت باز شدن کلاف سردرگم این پروژه ملی، کار به‌سرعت اصلاح شد.»
