گرید جدید میعانات گازی ایران در بازارهای جهانی
آنچه در بازدید از واحد مرکاپتان‌زدایی میعانات گازی فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی که در ضلع جنوب غربی واحدهای گازی پالایشگاه دوم و فنس به فنس آن قرار دارد، به چشم می‌آید، مجموعه‌ای کامل و در حال فعالیت است که مراحل ساخت، پیش‌راه‌اندازی و آزمون همه تجهیزاتش پایان یافته و خروجی آن میعانات گازی مرکاپتان‌زدایی شده است؛ مجموعه‌ای که از آن به‌عنوان پالایشگاهی کوچک یاد می‌شود و هم‌اکنون کارشناسان و متخصصان در حال رفع ایرادهای احتمالی در این مجموعه هستند.
همجواری با پالایشگاه در حال فعالیت خود بیانگر سختی کار، فعالیت و ریسک بالای کار در دوره فعالیت‌های احداث این واحد بوده است؛ به‌گونه‌ای که با توجه به آنکه خطوط ارتباطی واحد DMC در محدوده پالایشگاه قرار دارد، هر فعالیتی مستلزم هماهنگی و دریافت مجوز از پالایشگاه بوده است.
در محوطه واحد مرکاپتان‌زدایی میعانات گازی پالایشگاه فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی، وقتی روند فرآیندهای در حال انجام به‌منظور عملیات مرکاپتان‌زدایی را دنبال می‌کنیم، نقطه آغاز از خط لوله زرد رنگ بخش شمالی پروژه خودنمایی می‌کند که در مرحله دریافت همه میعانات گازی تولیدی پالایشگاه فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی از واحدهای مربوطه است و رد آنها به واحدی می‌رسد که طی فرآیندی، میزان مرکاپتان‌های موجود در میعانات گازی را از ۳۶۰۰ ppm به ۵۵ ppm کاهش و مقدار کل گوگرد را به کمتر از ۱۶۰۰ ppm می‌رساند.
در واقع مرکاپتان‌های سبک و سنگین، طی فرآیندی به ترکیبات پایدار، غیرخورنده و با آلودگی کمتر محیط زیست تبدیل می‌شوند. فرآیندی که برای نخستین بار در پالایشگاههای گازی منطقه پارس جنوبی احداث شده و به بهره‌برداری رسیده است. این همان عملیات مرکاپتان‌زدایی است که پس از آن محصول نهایی از طریق خط لوله دیگری به سه دستگاه مخزن کنونی پالایشگاه منتقل می‌شود و پس از ذخیره‌سازی با هماهنگی اداره نظارت بر صادرات و مبادلات مواد نفتی و با توجه به مصرف‌کننده‌ها، به سمت پتروشیمی یا برای صادرات به مقاصد مورد نظر انتقال می‌یابد.
سیروس پیکار، مدیر پروژه احداث واحد مرکاپتان‌زدایی میعانات گازی پالایشگاه فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی اعلام می‌کند که این پروژه، هم‌اکنون با رعایت همه الزام‌های راه‌اندازی و شرایط مدنظر پالایشگاه، همچنین تمامی اصول ایمنی، اقدام به دریافت خوراک از پالایشگاه کرده است.
ظرفیت این واحد ۸۰ هزار بشکه در روز میعانات گازی ترش و محصولات آن شامل ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی شیرین (مرکاپتان‌زدایی‌شده) و ماده شیمیایی دی‌سولفید گوگرد است که در صنایع پالایش و پتروشیمی کاربرد دارد.
داوود انصاری‌فرد، مدیر راه‌اندازی شرکت پیمانکار این پروژه با اشاره به اینکه این واحد از پیشرفته‌ترین نوع فرایند مرکاپتان‌زدایی بهره گرفته است، می‌گوید: با راه‌اندازی واحد دریافت خوراک و تولید اولیه محصول به شکل پیوسته در حال انجام است.
این همان عملیاتی است که با تحقق آن در هفته‌های اخیر، ایران به فناوری تصفیه میعانات گازی بر اساس فرآیند DMC دست یافته و خودکفایی کشور را در این عرصه به ارمغان آورده است.
به گفته پیکار، دانش فنی فرآیند مرکاپتان‌زدایی میعانات گازی به‌طور کامل در پژوهشگاه صنعت نفت بومی‌شده و از این فناوری می‌توان در همه پالایشگاههای نفت، گاز و پتروشیمی‌ها استفاده کرد، همچنین تولید کاتالیست مصرفی واحد از سوی سازندگان داخلی در حال انجام است.
اگر بخواهید از مزایا و شاخص‌های اقتصادی پروژه بدانید، به گفته سیروس پیکار، هزینه انجام‌شده برای سرمایه‌گذاری این پروژه ۸۵ میلیون دلار پیش‌بینی شده است، ارزش افزوده حاصل از اجرا و راه‌اندازی این واحد، بیش از چهار دلار به ازای هر بشکه است. این رقم، مابه‌التفاوت قیمت میعانات گازی ترش پالایشگاههای پارس جنوبی با میعانات گازی مرکاپتان‌زدایی شده است.
وی اشاره می‌کند: پیش‌بینی می‌شود با توجه به ۸۵ میلیون دلار سرمایه‌گذاری انجام‌شده برای این پروژه و ظرفیت طراحی ۸۰ هزار بشکه در روز و اختلاف قیمت چهار دلار به ازای هر بشکه میعانات گازی مرکاپتان‌زدایی‌شده نسبت به میعانات گازی ترش، درآمدی بیش از ۱۱۰ میلیون دلار در سال عاید شود که با توجه به هزینه سرمایه‌ای و درآمد بعد از بهره‌برداری کامل در کمتر از یک سال، کل سرمایه‌گذاری انجام‌شده مستهلک می‌شود.
پیکار با این توضیحات یادآوری می‌کند که این مجموعه در زمره پروژه‌هایی است که از نظر پارامترها و شاخص‌های اقتصادی شرایط مطلوبی دارد و با در نظر گرفتن میزان سرمایه‌گذاری انجام‌شده، سود حاصل از آن، دوره بازگشت سرمایه یا به عبارتی مزیت اقتصادی این پروژه بسیار مطلوب است.
بُعد بین‌المللی و ربودن سبقت از قطری‌ها
پیکار در ادامه با اشاره به اینکه اکنون در منطقه خلیج فارس سه مشخصه میعانات گازی وجود دارد و دو مشخصه مربوط به کشور قطر بوده که به نام میعانات گازی کم‌گوگرد و میعانات گازی بوزدایی‌شده در بازار جهانی شناخته شده است، یادآور می‌شود: برای طراحی واحد مرکاپتان‌زدایی، در عمل مشخصات کشور قطر به‌عنوان یک شاخص در نظر گرفته شد و اکنون باید اعلام کرد که واحد مرکاپتان‌زدایی میعانات گازی پالایشگاههای پارس جنوبی، شرایط بهتری در مقایسه با واحدهای مشابه در کشور قطر دارند و خبر مهم آن است که با تکمیل و بهره‌برداری کامل از این واحد، قطعاً به‌عنوان یک مشخصه جدید میعانات گازی قابل‌ارائه به بازار جهانی است.
علیرضا هاشمی‌مهر، مدیر سایت پروژه مرکاپتان‌زدایی میعانات گازی نیز با اشاره به کیفیت بالا و ارزش افزوده بالای محصول نهایی در این واحد، از مشتریان آن در آسیا و اروپا خبر می‌دهد و می‌گوید: محوریت پروژه بر مبنای صادرات است و در همین زمینه امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، درخواست محصولی با کیفیت ۴۳۰ ppm مرکاپتان را داشتند که همکاران با اقدام‌های شبانه‌روزی به این مشخصات رسیدند، البته ما بر اساس قرارداد، موظف به رساندن مرکاپتان محصول نهایی به ۵۵ppm مطابق با مشخصات طراحی هستیم.
منبع: هفته‌نامه مشعل
