۵۰ میلیون یورو صـرفه‌جویی در پالایشگاه شازند با تکیه بر دانش‌بنیان‌ها
به گزارش نبض نفت به نقل از نشریه مشعل، پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند پنج فرآورده اصلی کشور شامل بنزین (یورو، سوپر)، نفت سفید، گاز مایع، نفت کوره و گازوییل را تولید می‌کند و تحویل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران می‌دهد، فرآورده‌های ویژه پالایشگاه شازند نیز ظرف سه تا چهار سال گذشته به مرحله بهره‌برداری و تولید رسیده‌اند.
پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند اکنون نخستین تولیدکننده سوخت کم‌سولفور در بخش کشتیرانی است که در اختیار ناوگان شرکت ملی نفتکش و شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی قرار می‌گیرد و نخستین تولیدکننده نرمال هگزان و پروپیلن برای شرکت‌های پتروشیمی به شمار می‌آید.
پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند، نخستین پالایشگاه ساخته‌شده پس از انقلاب است که مدرن‌ترین و سودآورترین پالایشگاه ایران نیز شناخته می‌شود و از سال ۱۳۷۲ با ظرفیت ۱۷۰ هزار بشکه در روز راه‌اندازی شد. در سال ۱۳۸۹ واحدهای عملیاتی جدید با عنوان واحدهای فاز ۲ این پالایشگاه مورد بهره‌برداری قرار گرفت و ظرفیت پالایشی آن به ۲۵۰ هزار بشکه در روز رسید.
برای اطلاع از تازه‌ترین عملکرد و فعالیت‌های شرکت پالایش نفت امام خمینی (ره) شازند گفت‌وگویی با مجید رجبی، مدیرعامل این مجموعه انجام داده‌ایم که از نظرتان می‌گذرد.
برنامه‌های این شرکت پالایشی برای امسال چیست؟
پارسال قرارداد پروژه تولید کک سوزنی میان پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند و پژوهشگاه صنعت نفت امضا شد و اکنون در مرحله طراحی اولیه قرار دارد که در پنج واحد به بهره‌برداری می‌رسد.
اوایل پاییز امسال نیز برای این پروژه انتخاب پیمانکار خواهیم داشت. کک سوزنی در صنایع فولاد استفاده می‌شود و با این رویداد، یکی از محصولات وارداتی کشور قطع و در تولید کک سوزنی خودکفا خواهیم شد، ضمن آنکه با تولید کک سوزنی، تولید نفت کوره صفر می‌شود و سودآوری پالایشگاه افزایش می‌یابد.
افزون بر تولید کک سوزنی چه برنامه‌های دیگری برای امسال دارید؟
از مهم‌ترین وظایف ما استمرار تولید است، بخش قابل‌توجهی از فرآورده‌های اصلی کشور شامل بنزین، گازوییل، نفت سفید، نفت کوره و سوخت هواپیما را تأمین می‌کنیم.
در کنار این موارد، روی ساخت داخل نیز متمرکز شده‌ایم. همان‌طور که می‌دانید، پالایشگاه قطعات و تجهیزات زیادی مصرف می‌کند که سال‌های گذشته وارد می‌شد، اما اکنون واحدی داریم که تمام تجهیزات مورد نیاز پالایشگاه شامل کمپرسورها، پمپ‌ها و دیگر ادوات را طی قراردادی با شرکت‌های دانش‌بنیان تأمین می‌کنیم.
بخش قابل‌توجهی از قطعات مورد نیاز پالایشگاه، ساخت داخل شده و قصد داریم قطعاتی را که نیاز به واردات دارد، داخلی‌سازی کنیم. کاتالیست، از محصولات مورد نیاز پالایشگاه‌هاست و محصولی گرانبها به‌شمار می‌رود.
سال‌های گذشته این محصول را وارد می‌کردیم، اما ظرف چند سال گذشته، تولید کاتالیست‌ها از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان آغاز شده است و مرحله به مرحله آزمون و تحویل ما می‌شود و در واحدهای عملیاتی از آن استفاده می‌کنیم. امیدواریم وابستگی واردات به این محصول نیز در آینده نزدیک قطع شود.
اکنون کاتالیست واحد RFCC را یک شرکت دانش‌بنیان می‌سازد و ظرف یک تا دو ماه آینده محصول اولیه تولید و تحویل پالایشگاه می‌شود، اگر این محصول روی رآکتورها نصب شود و جواب دهد، یک موفقیت بزرگ برای کشور و پالایشگاه‌ها به‌شمار می‌رود و ۱۰۰ درصد می‌توانیم تولید داخل داشته باشیم. واحد RFCC از بزرگ‌ترین واحدهای بنزین‌سازی کشور و خاورمیانه به‌شمار می‌آید.
چند قلم کالا داخلی‌سازی شده است؟
واحد پشتیبانی ساخت داخل از سال ۱۳۸۵ فعالیت خود را آغاز کرد و با هدف مقابله با تحریم‌های ظالمانه، قطعات یدکی پالایشگاه از طریق پیمانکاران داخلی تأمین می‌شد، اما اکنون موفق شده‌ایم در زمینه قطعات مکانیکی بیش از ۹۰ درصد قطعات را بومی‌سازی کنیم، تاکنون ۱۳ هزار و ۵۰۰ قلم کالای قطعات مکانیکی از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان و مهندسی معکوس، طراحی، ساخت و تولید شده‌اند و در این بخش از سال ۱۳۸۵ تاکنون ۵۰ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی داشته‌ایم، اما این آمار در بخش ابزار دقیق حدود ۴۰ درصد است و قصد داریم در این بخش نیز خودکفا شویم.
آیا ژنراتورها هم بومی‌سازی می‌شوند؟
بله در برنامه داریم از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان، قطعات این تجهیز را نیز بومی‌سازی کنیم که اکنون در مرحله امضای قرارداد با شرکت‌های داخلی هستیم.
استفاده از توانمندی شرکت‌های دانش‌بنیان چقدر می‌تواند کمک‌کننده باشد؟
ما اطمینان ۱۰۰ درصدی به توانمندی شرکت‌های دانش‌بنیان داریم. حدود ۲۰ سال است که با این شرکت‌ها کار می‌کنیم. برخی قطعاتی که از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان ساخته می‌شود، گاه هنگام نصب جواب نمی‌دهد، از این رو می‌توان گفت که این کار پرریسک است، اما با اتخاذ تدابیر فنی و رعایت مسائل ایمنی، این کار را انجام می‌دهیم، با این کار اگر محصول مشکل داشت، بازگردانده می‌شود تا دوباره مورد بررسی قرار گیرد. این رفت و برگشت برای پالایشگاه هزینه و ریسک دارد که ما آن را پذیرفته‌ایم و نتیجه نیز گرفته‌ایم.
از ا ین رو باید برای رفع نیازهای خود به شرکت‌های دانش‌بنیان اعتماد کنیم، چراکه آنها نیازمند زمان، همکاری و حمایت هستند.
آیا از توانمندی مهندسان داخلی پالایشگاه نیز بهره می‌گیرید؟
مهندسان داخلی پالایشگاه در رشته‌های مختلف مکانیک، ابزار دقیق، برق، شیمی و ... تجربه‌هایی دارند و از آنجا که پالایشگاه شازند واحدهای عملیاتی زیادی دارد و با شرکت‌های ساخت داخل همکاری داشته‌اند، از توانمندی آنها بهره گرفته‌ایم، ضمن آنکه برای کمک به پالایشگاههای دیگر و تبادل تجربه‌ها، نیروهای متخصص خود را به پالایشگاههای دیگر می‌فرستیم و از تجربه پالایشگاههای دیگر نیز استفاده می‌کنیم.
وزارت نفت مدتی است که بر ساخت پتروپالایشگاه‌ها تمرکز کرده است. در این زمینه بفرمایید که پالایشگاه شازند چه اقدام‌هایی انجام داده است؟
اکنون پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند به نوعی پتروپالایش است زیرا افزون بر محصولات پالایشگاهی، محصولات پتروپالایشی نیز تولید می‌کند. مصداق این امر، نخستین تولیدکننده سوخت کشتیرانی کم سولفور، نخستین تولیدکننده نرمال هگزان برای استفاده صنایع پتروشیمی و نخستین تولیدکننده محصول پروپیلن هستیم...
ضمن آنکه محصولاتی مانند CSO و بوتان را تولید می‌کنیم و تحویل صنایع پتروشیمی و دیگر صنایع کشور می‌دهیم. به‌عبارتی ظرف سه، چهار سال گذشته پالایشگاه شازند، به پتروپالایش تبدیل شده است.
آیا برنامه‌ای برای افزایش ظرفیت تولید دارید؟
ظرفیت پالایش، ثابت است و برنامه‌ای برای افزایش آن نداریم، اما امکان تولید محصولات جدیدتر و افزایش محصولات ویژه مانند پروپیلن، نرمال هگزان، سوخت کشتی کم گوگرد و CSO را داریم، ضمن آنکه امکان متنوع کردن و افزایش ظرفیت نیز فراهم است. به عبارت دیگر، می‌توان گفت که هم می‌خواهیم تعداد محصولات ویژه را بیشتر کنیم و هم کمیت را افزایش دهیم.
یکی از اقدام‌های خوبی که پالایشگاه شازند همسو با اهداف مسئولیت اجتماعی انجام می‌دهد، در حوزه محیط زیست است. لطفاً در این زمینه بیشتر توضیح دهید؟
این شرکت با هدف صیانت از محیط زیست، اقدام‌های قابل توجه و گسترده‌ای داشته که اهم آنها عبارت است از تشکیل مدیریت‌های صیانت از محیط زیست، مدیریت پسماند و استقرار مدیریت یکپارچه پسماند، انتقال لجن بیولوژیکی و ضایعات نفتی به شرکت‌های معتمد حفاظت از محیط زیست و بازیافت و تبدیل آنها، مدیریت پساب، احداث سیستم تصفیه پساب فاز جدید (WWT)، پروژه بازیافت آب خروجی از واحدهای فاز جدید به‌وسیله تصفیه میکروبیولوژی و برگشت آن به چرخه تولید، پایش مداوم عوامل آلاینده با نصب آنالایزرهای چند متغیره پیوسته (ON LINE) روی خروجی واحد تصفیه پساب، پروژه ارتقا و بهینه‌سازی سیستم تصفیه پساب پالایشگاه با استفاده از سیستم اسمز معکوس، اجرای پروژه نصب غلظت سنج‌های پیوسته (On Line Analyzers) روی گازهای حاصل از احتراق سوخت در کوره‌ها، شبیه‌سازی و بهینه‌سازی عملکرد کوره‌های فرآیندی با هدف کاهش سوخت و میزان آلایندگی، طراحی و نصب تجهیزات پایش هوای محیطی، گسترش فضای سبز، ایزولاسیون حوضچه‌های تبخیر و حوضچه‌های نفتی، حفر ۵۷ حلقه چاه پایش آب‌های زیرزمینی به‌طور مستمر برای پیشگیری از آب‌های زیرزمینی.
و صحبت پایانی...
۷۰، ۸۰ درصد کارکنان پالایشگاه را بومیان تشکیل می‌دهند، زیرا سیاست اصلی پالایشگاه شازند بر این است افرادی که بازنشسته می‌شوند، برای جایگزینی آنها از بومیان استفاده کنیم.
