معادله طلایی سوآپ فرآورده‌های نفتی روسیه
نبض نفت- ایران می‌تواند پل انتقال فرآورده‌های نفتی و گازی روسیه به دیگر کشورها باشد و این کشور به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت و گاز دنیا، شریک راهبردی ایران در بخش‌های مختلف انرژی است؛ همکاری ایران و روسیه سبب کمک به توسعه میدان‌های نفت و گاز ایران خواهد شد.
بر این اساس، ایران و روسیه ظرفیت‌های بسیار بالایی به لحاظ ذخایر نفت و گاز و موقعیت ژئوپلیتیکی دارند و با همکاری یکدیگر می‌توانند معادلات تازه‌ای را در حوزه اقتصاد بین‌الملل رقم بزنند، آنطور که جواد اوجی - وزیر نفت اعلام کرده در حوزه سوآپ فرآورده‌های نفتی نظیر بنزین در دریای خزر و نیز تهاتر اقلام غیرنفتی دو کشور قادرند تا ۱۰ میلیون تن سوآپ فرآورده‌های نفتی و غیرنفتی داشته باشند که خوشبختانه تأسیسات زیربنایی آن وجود دارد.
به گفته وی، ترانزیت و سوآپ نفت و گاز از روسیه، ایران را به هاب انرژی منطقه تبدیل و درآمدهای ارزی فراوانی نصیب کشور می‌کند. ایران و روسیه به‌عنوان کشورهای صادرکننده گاز همکاری‌های فراوانی در حوزه سوآپ انرژی انجام داده‌اند.
همچنین جلیل سالاری - مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اخیرا اعلام کرد که در حال حاضر می‌توانیم بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه نفت روسیه را از شمال سوآپ کنیم و در پالایشگاههای تهران و تبریز به مصرف برسانیم، اما تنها گلوگاه زیرساختی، ظرفیت اسکله‌های بنادر شمالی است که فقط روزانه ۹۰ هزار بشکه می‌توانند دریافت کنند که البته قابلیت توسعه وجود دارد.
وی ادامه داد: البته ما نباید فقط به سوآپ فرآورده نفتی روسیه فکر کنیم، بلکه موضوع خرید و فروش یا تجارت فرآورده نیز می‌تواند در دستور کار و مذاکره قرار گیرد. با سوآپ فرآورده روسیه، افزون بر کاهش هزینه ترانزیت، می‌توانیم یک حق سوآپ یا سوآپ فی نیز به ازای هر بشکه دریافت کنیم که سود ایران را در این معامله دوچندان می‌کند. به‌طور کلی تولید نفت و فرآورده ایران در جنوب کشور اتفاق می‌افتد، اما قطب مصرف از تهران به سمت شمال کشور است، به این ترتیب ما هزینه گزافی بابت انتقال سوخت از جنوب به تهران و شمال کشور پرداخت می‌کنیم.
اخیرا نیز محسن خجسته‌مهر - مدیرعامل شرکت ملی نفت گفته است که همکاری‌ها با کشور روسیه عمدتا علاوه بر توسعه میادین نفت و گازی که اکنون در فرآیند انجام مطالعات مهندسی مخزن و مطالعات پایه هستیم، شامل سوآپ فرآورده‌های نفتی نیز شده است و ما محموله‌هایی را در حال دریافت هستیم، قراردادها با برخی شرکت‌های روسی جهت اثبات فرآورده سوآپ به صورت همنام و غیرهمنام شکل می‌گیرد و کار سوآپ را چندین محموله از مبدأ ترکمنستان نیز انجام داده‌ایم که این مساله اقدام خوبی است.
در این باره - نرسی قربان - کارشناس ارشد حوزه انرژی به ایسنا گفت: موضوع سوآپ فراورده‌های نفتی از دریای خزر موضوع جدیدی نیست و سال‌ها در مورد آن صحبت می‌شود اما اینکه در شرایط فعلی اینکار انجام شود، ممکن است تبعاتی داشته باشد.
وی با بیان اینکه اگر روسیه تحریم باشد، این فرایند با مشکلاتی روبرو خواهد شد، اظهار کرد: باید سیاست و برنامه‌ریزی‌هایی را برای این مساله درنظر گرفت و با ایجاد راه‌حل‌هایی کار را پیش برد؛ قطعا سوآپ فراورده می‌تواند اقدامی مثبت باشد.
این کارشناس با تاکید بر اینکه اگر این مساله درگیر تحریم‌ها نشود، بی شک اثرات مثبتی به دنبال خواهد داشت، گفت: در صورتی که زیرساخت‌ها فراهم باشد، این مساله می‌تواند برای هر دو کشور مفید باشد.
قربان با بیان اینکه در شرایط فعلی باید برنامه‌ریزی منسجمی برای اجرای این طرح درنظر گرفته شود، تاکید کرد: تحقق این موضوع یک بازی دو سر برد برای هر دو کشور خواهد بود اما باید زیرساخت‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم برای آن انجام شود.
منبع:ایسنا
