مدیریت منابع آبی کشور
نبض نفت_ رادیو اقتصاد در برنامه روزی نو با آقای سرافرازی - مدیر کل دفتر امور آب کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی گفتگویی کرد مشروح آن را در ذیل بخوانید.
سوال: آنچه که الان صحبت آن هست که آب برای کشاورزان محدود نمی‌شود پس این همه کم آبی و مصرف فزاینده چطور قابل جمع هستند و چه طرحی برای مدیریت منابع آب در این بخش امسال در دستور کار و اجرا است؟
سرافرازی: در سال‌های اخیر در مناطق مختلف کشور ناشی از عدم تامین ریزش‌های جوی و کمبود بارندگی و شرایط غیرنرمال که شاهد آن هستیم منابع آبی خصوصا منابع آب شرب را در اکثر مناطق می‌بینیم که رو به تهدید است و این خیلی مهم است، چون ما اعتقادمان این است که امنیت غذایی یک مقوله مهم و ارزشی برای کشور است، ولی علیرغم همه اهمیتی که امنیت غذایی برای کشور دارد امنیت آبی اولاتر است یعنی امنیت آبی از امنیت غذایی در این شرایط کشور ما مهم‌تر است برای همین بخش کشاورزی هم مقید به این قضیه است که آب شرب اولویت اول دارد و در این قضیه هم در مناطق مختلف کشور ما همکاری را از این بخش دیدیم که ما سالیان متمادی در حوزه آبریز زاینده رود کشاورزان شرق اصفهان همکاری را داشتند علیرغم این که یک حق آبه قانونی داشتند که بایستی از آن برداشت می‌شد و در اثر کاهش ریزش‌های جوی و کمبود آورد رودخانه، آب کمتری در اختیار آن‌ها قرار می‌گرفت و سعی می‌شد که آب سایر بخش‌ها اول تامین بشود و این یک مبلغی را خسارتی را قرار بود دولت به آن‌ها بدهد در صورت عدم الکشت که اکثرا این عدم پرداخت‌ها را ما شاهد آن بودیم. اینکه سال گذشته در مناطقی از استان همدان شما شاهد بودید که به شدت بحث کمبود آب شرب را آنجا داشتیم با کمکی که از طریق کشاورزان آن منطقه شد و کشاورزان آن منطقه آمدند کمک این بخش و با در اختیار گذاشتن تعدادی از چاه‌های کشاورزی دولت توانست این مقوله را پارسال تا اندازه‌ای جبران کند. ولی باید قبول کنیم که هر واحد کشاورزی و در هر جای کشور هست، این به مثابه یک بنگاه اقتصادی است که بالاخره چند نفر از محل این بنگاه اقتصادی دارند ارتزاق می‌کنند و این آب هم از طریق دولت بعنوان حق آبه یا بعنوان پروانه بهره برداری در اختیار بهره برداران قرار گرفته و هر گونه کاهشی که در اثر اقداماتی که دولت دارد انجام می‌دهد مطابق ماده ۴۴ قانون توزیع عادلانه آب بایستی یک توافقی بین بهره بردار کشاورز و این مقوله جابجایی آب باشد ما در این بخش خیلی مشکلی نداریم.
سوال: این قانون مصوب چه سالی است؟
سرافرازی: سال ۶۱
سوال: الان چه سالی هستیم؟
سرافرازی: الان ۴۰ سال است از این قانون گذشته است
سوال: پس الان محیط منابع ما و محیط این قانون به شدت تغییر کرده، چرا به روز نیستیم به اضافه این که ما داریم واقعا یک خطر می‌کنیم یا آنچه که در افهام ما رایج است ما داریم قمار می‌کنیم با منابع مان و اگر به بن بست بخوریم واقعا دیگر با مصاحبه یا توضیح و شرح‌های خیلی معمول می‌توانیم موضوع را مهار و یا جبران کنیم؟
سرافرازی: دقیقا این یک مقدمه‌ای بود که من عرض کردم، اصل مطلب این است که ما به شدت منابع آب‌های زیرزمینی مان کاهش پیدا کرده حدود ۱۲۴ میلیارد متر مکعب حداقل از منابع آب استراتژیک مان مصرف شده که این هم برای کشاورزی تهدید جدی است بنابراین هرگونه اقدامی را که بتواند کمک کند به آب پایدار بخش کشاورزی، با اولویت آب شرب در کشور، وزارت جهاد کشاورزی استقبال می‌کند کمااین که ما در طی سالیان گذشته یک کارگروه ملی در کشور تشکیل شده به نام کارگروه ملی سازگاری با کم آبی که همه دستگاه‌ها وظایف همه دستگاه‌ها بعنوان یک سند خروجی که از این جلسات متعدد این کارگروه ما داشتیم، مشخص شده اقداماتی که همه بایستی انجام بدهند، وزارت جهاد کشاورزی در زمینه الگوی کشت، در زمینه بهره وری بیشتر از کشت‌های سیستم‌های آبیاری و ...
سوال: راجع به آبیاری قطره‌ای ما جلو هستیم؟ چقدر فاصله داریم؟ راجع به کل کشاورزی؟
سرافرازی: ما از ۸ و نیم میلیون هکتار اراضی آبی کشور تا الان چیزی حدود سه میلیون هکتار از اراضی را با کمکی که دولت داشته اجرای سیستم‌هایی نوین آبیاری در کشور داشتیم.
سوال: پس عقبیم
سرافرازی: نه عقب نیستیم، ما اگر مقایسه با کشورهای پیشرفته دنیا نسبت به اسپانیا که شما مثال زدید و یا بقیه کشور‌ها در نظر بگیریم اقدامات دولت در این زمینه خیلی خوب بوده است.
سوال: از طریق میکروآب پاش‌ها چطور
سرافرازی: الان به دلیل فعالیت و کمکی که وزارت جهاد کشاورزی و دولت در زمینه اجرای سیستم‌های آبیاری تحت فشار کردند کشور ما خوشبختانه حدود ۹۵ درصد در زمینه اجرا و ساخت و تامین انواع سیستم‌های آبیاری که به روز دنیا در کشور است الان تقریبا خودکفا است.
سوال: این درست، ولی دست کشاورزان چی؟ این طور که ما به مردم ماه به ماه یارانه می‌دهیم ...
سرافرازی: وزارت جهاد کشاورزی هر ساله آمادگی اجرای حداقل ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار هکتار آبیاری تحت فشار را دارد که بتواند این را نظارت کند، کمک کند به اجرا، ولی بحث تامین اعتبارش مهم است اگر سازمان برنامه ما بتواند و دولت بتواند یک اعتبار و آن کمک بلاعوضی که به بهره بردار تعلق می‌گیرد را تامین کند این آمادگی در وزارت جهاد کشاورزی وجود دارد و امتحانش را هم خوشبختانه پس داده است.
سوال: ما سوالات مهمی داریم از جمله تشکیل بازار آب، این‌ها را که اشاره کردم یک تعدادی از این استراتژی‌ها و سیاست‌ها در چین تجربه شد آن‌ها هم دچار خشکسالی شدند و بحران آب در چین هم مطرح است، ولی ما در ایران چیزی از تشکیل بازار آب نمی‌بینیم.
سرافرازی: مهم‌ترین بحثی را که می‌تواند کمک کند به شما و بحث مهمی که شما دارید، تحویل حجمی آب است یعنی بخش کشاورزی، یک سهمی از آب تجدیدپذیر کشور می‌تواند داشته باشد ما توقع مان این است وزارت جهاد کشاورزی توقعش این است که بخاطر این که هیچ دغدغه‌ای درکشور وجود نداشته باشد این سهم آب کشاورزی هر مقداری که هست به صورت هوشمند و حجمی در اختیار بخش کشاورزی قرار بگیرد. اگر این اتفاق بیفتد شما نگران هیچ بحثی نباشید.
مجری: در این موضوع باید خیلی بی پرده‌تر از این باشیم که الان صحبت کردیم، چون یک واقعیت تلخ تغییرات اقلیمی همه جهان را تحت تاثیر قرار داده و ما ممکن است که اگر حواسمان نباشد ببازیم و نباید ببازیم.
منبع:خبر گزاری صدا و سیما
