آیا باید منتظر فاجعه باشیم یا با عمل جهادی و انقلابی مانع وقوع فاجعه شویم؟

یادداشت: رحمت اله محمدی کارشناس حقوقی و وکیل حوزه نفت، گاز و پتروشیمی

نبض نفت-ایران در حال حاضر با بحرانی جدی به نام کم‌آبی روبرو است. کاهش بارش باران، خشکسالی‌های پیاپی و سوءمدیریت منابع آبی، کشور را در آستانه فاجعه‌ای بزرگ قرار داده است. در این میان، کشاورزی که یکی از پایه‌های اصلی اقتصاد کشور است، به شدت آسیب دیده و بسیاری از زمین‌های کشاورزی به دلیل کم‌آبی غیرقابل کشت شده‌اند.

اما مشکلی که در اینجا وجود دارد، تناقض بین قانون و ضرورت‌های موجود است. طبق قانون، تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی ممنوع است. این قانون در زمانی تصویب شد که شاید تصور نمی‌شد روزی با بحرانی به نام کم‌آبی روبرو شویم. اما در حال حاضر، این قانون تبدیل به مانعی برای حل مشکل شده است.
بسیاری از زمین‌های کشاورزی در ایران به دلیل کم‌آبی دیگر قابل کشت نیستند. اما به دلیل ممنوعیت تغییر کاربری، صاحبان این زمین‌ها نمی‌توانند از آنها برای مصارف دیگر استفاده کنند. این موضوع باعث شده است که این زمین‌ها به طور کامل بلااستفاده رها شوند و به هدر رفتن منابع ملی منجر شود.
از سوی دیگر، مجلس شورای اسلامی نیز تاکنون در تصویب قانون جدید برای تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی اقدامی انجام نداده است. این انفعال در حالی است که کارشناسان بارها بر ضرورت اصلاح قانون و اجازه تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی بلااستفاده تأکید کرده‌اند.

عدم انعطاف‌پذیری قانون و عدم اقدام مجلس در اصلاح آن، پیامدهای منفی متعددی به دنبال دارد. از جمله این پیامدها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:هدر رفتن منابع ملی: زمین‌های کشاورزی بلااستفاده، منابعی مانند آب و خاک را به هدر می‌دهند.ایجاد مشکلات اقتصادی: عدم استفاده از زمین‌های کشاورزی، به ضرر کشاورزان و اقتصاد کشور است.افزایش مهاجرت از روستاها به شهرها: کشاورزان به دلیل عدم امکان فعالیت در زمین‌های کشاورزی، به ناچار به شهرها مهاجرت می‌کنند.راه حل چیست؟

برای حل این مشکل، مجلس شورای اسلامی باید هر چه سریع‌تر قانون تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی را تصویب کند. این قانون باید به گونه‌ای باشد که ضمن حفظ کاربری کشاورزی زمین‌های قابل کشت، امکان تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی بلااستفاده را نیز فراهم کند.

علاوه بر این، دولت نیز باید با ارائه تسهیلات و مشوق‌ها، کشاورزان را به استفاده از روش‌های نوین آبیاری و کشت محصولات کم‌آب ترغیب کند.

در نهایت، لازم است که مردم نیز با درک شرایط بحرانی کشور، در مصرف آب صرفه‌جویی کنند و از هدر رفتن این مایه حیاتی جلوگیری کنند.

اگر برای حل مشکل کم‌آبی و بحران زمین‌های کشاورزی بلااستفاده اقدامی عاجل و اساسی صورت نگیرد، باید منتظر فاجعه‌ای بزرگ در آینده باشیم. فاجعه‌ای که می‌تواند به نابودی کشاورزی، مهاجرت گسترده از روستاها به شهرها و بروز مشکلات اقتصادی و اجتماعی منجر شود.