لزوم توسعه تجارت فرآورده نفتی با همسایگان
به گزارش نبض نفت نفت و گاز، مهم ترین منابع تأمین انرژی امروز جامعه بشمار می رود و در معادلات اقتصادی سیاسی جهان اهمیت راهبردی دارند به طوری که 37 درصد انرژی جهان از نفت خام و21 درصد آن از گاز طبیعی تأمین می شود. جدول فوق نمایانگر میزان واردات فرآورده های نفتی همسایه های ایران در4 سال گذشته است.
با توجه به نقش مهم نفت و گاز در فرآیند روابط بین الملل نقش ایران به عنوان دومین
دارنده منابع گازی و چهارمین دارنده منابع نفت دنیا و از طرف دیگر قرارگیری درمنطقه
خاورمیانهو نزدیکی به بازارهای
مصرف و در حال رشد، فرصت های فراوانی را به منظور توسعه زنجیره ارزش نفت به خصوص
در بخش پالایش دارد.
پالایشگاه ها به عنوان ویترین صنایع نفت و گاز کشور، نقش اساسی در تامین سوخت
مصرفی حمل و نقل عمومی، خانگی و صنایع و از همه مهمتر تامین خوراک مجتمع های
پتروشیمی را دارا می باشند.
در حال حاضر ۱۰پالایشگاه نفت (آبادان، اصفهان، بندرعباس، تبریز، تهران، شازند،
شیراز، کرمانشاه، لاوان و ستاره خلیج فارس) در داخل کشورنفت خام را به محصولات
مختلفی همچون، گاز مایع،بنزین،نفت
گاز، نفت سفید، سوخت جت،نفت کوره و سایر
فراورده ها با مجموع ظرفیت ۱.۸ میلیون بشکه در روز تبدیل می کند.
بزرگترین بازار برای این محصولات پالایشی خود ایران است. کشور ایران در سال ۲۰۱۴،
سالانه ۸۹.۱ میلیون تن فرآورده های نفتی تولید کرده است که از این مقدار ۱۲.۸
میلیون تن را صادر کرده است. با راه اندازی کامل پالایشگاه ستاره خلیج فارس، میزان
صادرات محصولات پالایشی افزایش خواهد یافت. اما برای بعضی از محصولات خروجی از
پالایشگاه های ایران تقاضای چندانی وجود ندارد و یا اینکه حاشیه سودی مناسبی برای
صادرات آن وجود ندارد. از جمله این محصولات می توان به نفت کوره و LPG اشاره کرد. همچنین به دلیل وجود تحریم ها و نیز تعریف نقش های اجباری
برای ایران در زنجیره ارزش جهانی نفت و گاز ، ممکن است که صادرات فرآورده های نفتی
از طریق پایانه های دریایی به بازار جهانی دچار اختلال گردد.
در راستای اهمیت صنعت نفت در معادلات اقتصادی سیاسی منطقه ای و جهانی، ایران می
تواند هدف صادرات محصولات پالایشی خود را بازارهای موجود همسایه هایش تعریف کند.
براین اساس ایران باید با توسعه پالایشگاههای خود و افزایش تولید محصولاتی همچون بنزین که محصول مصرفی در دنیا محسوب میشود ، این محصولات را به کشورهای منطقه همچون عراق، افغانستان، پاکستان، ترکیه و امثالب آن بفروشد تا ضمن کسب درامد از این طریق مانع اثرگذاری تحریم‌هایی همچون تحریم کشتی رانی و بیمه ای شود.
باید توجه داشت بزرگ بودن محموله های نفتی، باعث شده است تا فروش آنها را تحریم پذیر کند در حالیکه محصولات پالایشگاهی همچون بنزین و گازوئیل این مشکل را نداشته و به آسانی قابل فروش است.
رویکرد ایران در زمینه اعطای تخفیف در ازای خرید بیشتر نفت خام میتواند در زمینه‌های دیگر همچون فراورده‌های نفتی نیز اعمال گردد و موجبات فروش بیشتر و مطمئن تر را فراهم آورد.
عراق به عنوان همسایه غربی ایران که ظرفیت عظیمی در حوزه نفت و گاز دارد و همچنین دارای روابط مستحکم و دوستانه‌ای با جمهوری اسلامی ایران است، میتواند یکی از کشورهایی باشد که ایران از آن برای مقابله با تحریم کمک می‌گیرد، به نحوی که با صادرات محصولاتی همچون بنزین که مستقیم به دست مصرف کننده میرسد میتواند علاوه بر کسب ارزش افزوده بیشتر و تحریم پذیری کمت،ر از فروش بنزین به جای نفت خام کسب درآمد کند. چنین طرح‌هایی میتواند بسیاری از مشکلات ایران را در زمان تحریم رفع کند و حتی در زمان غیر تحریم نیز دارای منافع اقتصادی و سیاسی متعددی برای ایران باشد.
لازمه اجرای چنین سیاستی توسعه صنایع فرآورش نفت خام همچون پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های خوراک مایع است که نیازمند برنامه‌ریزی در این زمینه و فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز آن است.
بنابراین اگر مسئولین بدنبال راهکارهای اساسی برای خروج از فشار تحریم‌ها هستند، باید برنامه ریزی‌هایی را برای توسعه صنایع پایین دست در صنعت نفت همچون توسعه پالایشگاه‌ها برای تولید محصولات تحریم ناپذیر که در راستای اقتصاد مقاومتی نیز هست، انجام دهند.
ما را در کانال تلگرامی نبض نفت دنبال کنید
