صادرات نفتا و خام فروشی، دامن پتروشیمی ها را گرفت

به گزارش نبض نفت - در ماه های اخیر، پس از نوسان نرخ ارز، بازار محصولات پتروشیمی و بورس کالا نیز دچار التهاب شد به طوری که برخی مصرف کنندگان بخش پایین دستی انتقادهایی را نسبت به کمبود عرضه محصولات پتروشیمی مطرح کردند.
مصرف کنندگان بخش پایین دستی در ابتدا، کاهش عرضه توسط بخش بالادستی با هدف افزایش قیمت را مطرح کردند که بررسی ها نشان داد این ادعا درست نیست، به طوری که نه تنها کاهشی در عرضه وجود نداشته، بلکه افزایش نیز یافته است.
از جمله نگرانی هایی که در ماه های اخیر و پس از نوسان نرخ ارز شکل گرفت، خرید برخی محصولات با نرخ ارز 4200 تومانی از بورس کالا توسط دلالان و فروش گرانتر آن به کشورهای همسایه بوده که رفع آن در دستور کار مسئولان قرار گرفته است.
به گزارش انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران، «فریبرز کریمایی» قائم مقام این انجمن روز سه شنبه به بررسی التهابات بازار محصولات پتروشیمی و کمبود نرخ خوراک پرداخت و با اشاره به عرضه خوراک «پروپیلن» پتروشیمی های تولیدکننده محصولات «پلی پروپیلنی» در بورس، از کاهش عرضه خوراک نفتا به مجتمع های پتروشیمی خبر داد.
وی گفت: در شرایط فعلی که قیمت ارز رسمی کشور تک نرخی شده، شرکت های پتروشیمی بیشترین انگیزه برای فروش محصول تولیدی خود در بورس داخلی را دارند، زیرا مبنای قیمت در بازار بورس، نرخ فوب خلیج فارس بوده و نرخ ارز نیز ثابت و بدون تغییر است.
قیمت‌گذاری بر پایه فوب خلیج فارس به معنای قیمتی است که زمان تحویل به کشتی در این منطقه پرداخت می‌شود.
قائم‌مقام انجمن کارفرمایی پتروشیمی اضافه کرد: از یکسو در فروش داخلی، وصول وجه ریالی محصولات فروخته شده با سرعت بیشتری امکان پذیر شده است و از سوی دیگر، امکان رقابت چند درصدی نیز در بازار بورس وجود دارد.
کریمایی تصریح کرد: همچنین فروش داخلی محصولات پتروشیمی بر خلاف صادرات، با مشکلاتی همچون سامانه نیما، بازاریابی، انتقال ارز از خارج به داخل کشور و ریسک های متعدد در شرایط تحریمی مواجه نیست.
وی با بیان اینکه با اجرای سیاست جدید ارزی دولت، انگیزه پتروشیمی‌ها برای ارائه محصولات به بازار داخلی افزایش یافته است، گفت: این ادعا که مطرح می شود شرکت های پتروشیمی تمایلی برای عرضه در بازار داخلی ندارند درست نیست.
کریمایی ادامه داد: بر این اساس، میزان محصولات پلیمری معامله شده در دوره بعد از سیاست ارزی جدید، یعنی از 22 فروردین تاکنون 592 هزار تن شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل در حدود 30 درصد افزایش داشته است.

**رشد 290 درصدی تقاضای برخی محصولات پتروشیمی
قائم‌مقام انجمن کارفرمایی پتروشیمی با بیان اینکه التهابات اخیر برخی از محصولات پلیمری و پتروشیمیایی در بازار داخلی دلایل مختلفی دارد، گفت: از جمله محصولاتی که در هفته های اخیر با تنش هایی در بازار مواجه بوده «پلی اتیلن ترفتالات» بطری بوده است که ارتباطی به کمبود عرضه ندارد.
کریمایی افزود: با وجود این که شرکت پتروشیمی تندگویان به عنوان تنها تولید کننده این محصول، تمامی تولیدات خود را در هفته های اخیر و از طریق بورس کالا روانه بازار کرده است، اما به دلیل تقاضای بسیار بالا برای این محصول و وجود حجم قابل توجهی از تقاضای دلالی برای آن، بازار این محصول پتروشیمی با تنش هایی روبرو شد.
وی خاطر نشان کرد: پس از اجرای سیاست تک نرخی ارز، حجم تقاضای این محصول پتروشیمی (پت بطری) به 347 هزار تن افزایش یافت که 290 درصد بیشتر از تقاضای دوره مشابه سال گذشته بود .
قائم‌مقام انجمن کارفرمایی پتروشیمی با بیان این که باید بررسی کرد که چرا در یک مدت کوتاه تقاضا برای یک چنین محصولی تا این حد افزایش یافته است، اضافه کرد: بررسی ها نشان می دهد که با توجه به تفاوت نرخ ارز رسمی و غیر رسمی در داخل و خارج از کشور، انگیزه بسیار زیادی برای خرید این محصولات از بورس و صادرات آن به خارج از کشور وجود دارد.
وی یادآور شد: همچنین، این مشکل، برای محصولات دیگری که در بازار دچار تنش هستند نیز مصداق دارد به گونه ای که تقاضای کل محصولات پلیمری در 2 ماهه اخیر با رشد حدود 150 درصدی تقاضا نسبت به دوره مشابه پارسال، به 2.4 میلیون تن رسیده است.

**کمبود خوراک برخی واحدهای پتروشیمی
قائم‌ مقام انجمن کارفرمائی پتروشیمی گفت: مشکل دیگری که وجود دارد کمبود خوراک برخی شرکت های پتروشیمی و کاهش تولید این مجتمع ها به دلیل سیاست های نادرستی که سوی برخی تأمین کنندگان اتخاذ می شود.
کریمایی افزود: به عنوان مثال، دلیل اصلی کمبود «پلی پروپیلن گرید نساجی» در هفته های ششم تا دهم امسال، علاوه بر تعمیرات اساسیِ یکی از بزرگترین تولید کنندگان این گرید در آن مقاطع (پتروشیمی مارون)، نبود امکان تامین خوراک شرکت های پتروشیمی توسط یکی از پالایشگاه های کشور بوده است . 
وی خاطر نشان کرد: شرکت های پتروشیمی به دلیل اینکه پالایشگاه مذکور بر خلاف رویه سالهای گذشته و همچنین رویه های معمول در فروش انواع خوراک صنایع پتروشیمی اقدام به عرضه «پروپیلن» تنها از طریق بورس کرده بود، خرید خود را از این پالایشگاه متوقف کردند.
وی ادامه داد: شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اصرار دارد که شرکت‌های پتروشیمی تولیدکننده پلی‌پروپیلن، خوراک پروپیلن خود را از بورس انرژی خریداری کنند، که این اصرار دارای اشکالات و ابهامات متعددی است.
قائم‌مقام انجمن کارفرمایی پتروشیمی یادآور شد: بر اساس قانون، خوراک مایع صنایع پتروشیمی باید با قیمت 95 درصد فوب خلیج فارس در اختیار مصرف کنندگان قرار گیرد، بنابراین، دلیلی برای عرضه آن در بورس وجود ندارد زیرا از یک سو می تواند منجر به افزایش قیمت و از سوی دیگر، باعث ورود برخی واسطه ها و دلالان و خریداران غیر پتروشیمی به بازار شود.
وی گفت: همچنین بازار بورس محل کشف قیمت به شمار می رود، این در حالیست که قیمت خوراک مایع صنایع پتروشیمی بطور مشخص معادل 95 درصد فوب خلیج فارس تعیین شده است.

**کاهش عرضه خوراک نفتا به پتروشیمی‌ها
قائم ‌مقام انجمن کارفرمایی پتروشیمی درباره خوراک «نفتا» نیز گفت: به دلایل مختلف از جمله افزایش صادرات نفتا و مصرف بیشتر آن در واحدهای بنزین سازی پالایشگاه های کشور، خوراک واحدهای پتروشیمی کاهش قابل ملاحظه ای یافت و شرایط بسیار سختی را برای پتروشیمی‌ها ایجاد کرده است.
وی اضافه کرد: بر اساس آمار، در 2.5 ماه گذشته بیش از 76 هزار تن نفتا که خوراک اصلی شرکتهای پتروشیمی تولید کننده پلیمر است در بورس انرژی به فروش رسیده و قیمت آن نیز در حدود 4.5 درصد از طریق رقابت افزایش یافته است.
کریمائی افزود: سوال اساسی اینجاست که چه کسانی این نفتا را خریده اند؟ اگر پتروشیمی ها خریده اند که چرا باید به قیمت بالاتر از قانون، خوراک خود را دریافت کنند؟ و اگر غیر از پتروشیمی ها خرید کرده اند که باید رسیدگی شود.
قائم‌مقام انجمن کارفرمایی پتروشیمی ادامه داد: اکنون برخی پالایشگاه ها ترجیح می دهند نفتای خود را صادر کنند و ترجیح برخی دیگر از پالایشگاه ها نیز تبدیل بیشتر آن به بنزین است که این مسائل باعث کاهش شدید خوراک نفتای تحویلی به شرکتهای پتروشیمی شده است.
کریمایی اضافه کرد: پالایشگاه‌ها که خوراک پتروشیمی ها را تامین می کنند، ابتدا باید نیاز داخلی را تامین و سپس مازاد آن را صادر کنند؛ معنا ندارد وقتی می توانیم نفتا را در بازار داخلی با ارزش افزوده بالا به سایر محصولات پلیمری تبدیل کنیم، آن را صادر کنیم که نوعی خام فروشی محسوب می شود.

** محدود شدن صادرات محصولات پتروشیمی به تولیدکنندگان
پس از بروز مشکلات در بازار پتروشیمی، دولت تصمیم گرفت که صادرات محصولات پتروشیمی را به تولیدکنندگان محدود کند تا جلوی التهابات این بازار گرفته شود. 
بر این اساس، مقرر شد با دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت و صورتجلسه ستاد تنظیم بازار محصولات پتروشیمی برای جلوگیری از هرگونه تخلف احتمالی، صادرات مواد اولیه صنایع پایین دستی از سوی واحدهای تولیدی عرضه کننده در بورس کالا و با ارایه تاییدیه رسمی به اشخاص حقیقی و حقوقی از واحدهای تولیدی محصول انجام شود؛ در غیر این صورت از صادرات محموله های موضوعی جلوگیری می شود.
مرضیه طهماسبی مسئول تنظیم بازار دفترصنایع پایین دستی پتروشیمی در این باره گفت: بر اساس ابلاغ گمرک ایران و همچنین نامه وزیر صنعت، معدن و تجارت در صورت فقدان شرایط مورد اشاره از هرگونه صادرات محصولات پتروشیمی جلوگیری می شود.
طهماسبی تصریح کرد: شرایط بازار با توجه به روند معامله ها مثبت ارزیابی می شود و تعامل ایجاد شده میان دفتر صنایع پایین دستی پتروشیمی، مجتمع های پتروشیمی، بورس کالای ایران و نیز انجمن ها و تشکل ها سبب شده است معاملات با شفافیت انجام شود.
وی یادآوری کرد: اعلام دقیق نیاز واقعی بازار از سوی اتحادیه ها و انجمن های تخصصی مصرف کننده محصولات پتروشیمی می تواند بازارهای مصرف را با آرامش بیشتری همراه سازد.
به گزارش ایرنا، ظرفیت تولید 63 میلیون تنی محصولات پتروشیمی در کشور وجود دارد که با تکمیل و راه اندازی طرح های نیمه تمام، ظرفیت تولید به 120 میلیون تن افزایش پیدا می کند.
همچنین با کلنگ زنی واحدهایی که طراحی آنها انجام شده است، ظرفیت تولید پتروشیمی ایران به 180 میلیون تن در سال می رسد.
سالیانه بیش از 13 میلیارد دلار ارز از طریق صادرات محصولات پتروشیمی به اقتصاد کشور تزریق می شود. 
صادرات محصولات پتروشیمی از آغاز امسال تا پایان اردیبهشت ماه به سه میلیون و 646 هزار تن با ارزش 2 میلیارد و 229 میلیون دلار رسید.
پس از خصوصی سازی، پتروشیمی های زیر مجموع وزارت نفت به طور کامل واگذار شد و اکنون فقط شرکت ملی صنایع پتروشیمی، بخشی از سهام شماری از این شرکت ها را در اختیار دارد و سهام عمده پتروشیمی ها در اختیار شرکت های خصوصی و هلدینگ ها قرار دارد.
هلدینگ خلیج فارس، سازمان سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا)، سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح (ساتا) اکنون از بزرگترین دارندگان مجتمع های پتروشیمی به شمار می روند.
در سال های اخیر طرح هایی برای یکپارچه سازی طرح های پتروشیمی دنبال شده که تاکنون هیچ کدام اجرایی نشده است.

منبع:ایرنا

ما را در کانال تلگرامی نبض نفت دنبال کنید