پارادوکس میان آب و غذا در ایران
نبض نفت - دولت در سال 1380 سیاست خودکفایی گندم را در پیش گرفت؛ آن سال از شانس خوش گندم ترسالی شد و در نتیجه جشن خودکفایی گندم گرفته شد اما سال بعد به خاطر خشکسالی ما مجبور به واردات حجم زیادی از گندم شدیم.
این استاد دانشگاه خوارزمی با انتقاد از سیاست خودکفایی اظهار کرد: این
سیاست باعث شده در طول چند دهه گذشته بخش زیادی از آب‌های زیرزمینی به انتها برسند؛
امروز یک سوم از دشت‌های کشور دچار فرونشست شده و بقیه دشت‌ها هم ممنوعه بحرانی اعلام
شده است.
کاویانی با بیان اینکه چنین روندی امنیت آبی کشور را به خطر انداخته است
افزود: بنابراین مسئولان باید به جای فرافکنی در سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای مرتبط
با امنیت آبی بازنگری کنند. اینکه ما امنیت غذایی داشته باشیم خوب است ولی وقتی منابع
آب اجازه نمی‌دهد نمی‌توان آن را تامین کرد؛ البته حتی مصرف منابع آب کشور در سال‌های
گذشته هم ما را از واردات مواد غذایی بی نیاز نکرده است، بنابراین خودکفایی بیشتر به
یک شعار شبیه است و همین شعار امنیت آبی ما
را به خطر انداخته است.
وی با بیان اینکه کشور عربستان بخش زیادی از آب مورد نیاز خود را از طریق
تاسیسات آب‌شیرین‌کن تامین می‌کند گفت: ایران نیز چنین تاسیساتی دارد اما تعداد این
تاسیسات بسیار کم است.
کاویانی افزود: وزارت نیرو در حال پیگیری طرحی است که به وسیله آن به
17 استان کشور در قالب آن آبرسانی انجام شود و منشا این آب تاسیسات آب‌شیرین‌کن در
سواحل جنوبی کشور است.
سیاست تامین آب با تاسیسات آب‌شیرین کن هم پاسخگوی بحران آب در ایران نیست
وی با بیان اینکه این کار در کوتاه مدت و به صورت موقت پاسخگوی نیازهای
آبی ماست و در بلند مدت بحران به دنبال دارد، اظهار کرد: این طرح هم هزینه‌بر و وهم
زمان‌بر است و دیگر اینکه مراکز استان‌های ما دیگر توان اکولوژیک لازم برای پذیرش این
حجم از بار محیطی(جمعیت و سازه) را ندارند.
کاویانی افزود: هر چه آب بیشتری برای مراکز استان‌ها تامین شود به همان
میزان هم مهاجرپذیرتر می‌شوند، به همین خاطر به نظر می‌رسد به عنوان راهکار جایگزین
بهتر است سرریزهای جمعیت در سواحل جنوبی کشور که کمترین جمعیت در آن پراکنده شده است
را سکونت داده و امکانات معیشتی برای آنان فراهم شود.
این استاد دانشگاه خوارزمی ادامه داد: طرح آب‌شیرین کن به یک بودجه کلان
نیاز دارد و با توجه به شرایط کنونی کشور، ایران به شدت در مضیقه مالی قرار دارد و
توان اجرای چنین طرحی را ندارد. ما باید بپذیریم که کشور درگیر بحران پایدار آب است
و چنین طرح‌هایی نمی‌تواند به ما کمک کند و باید به طرح‌های بلند مدت توجه شود که به
نظر می‌رسد کمتر در دستور کار مسئولان است.
افغانستان از جاری شدن هیرمند به سمت ایران جلوگیری کرده است
این استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی با انتقاد از عدم توجه به تامین
منابع آب پایدار در استان‌هایی چون سیستان و بلوچستان تصریح کرد: این استان دو منبع
تامین آب دارد؛ یکی رود هیرمند که از سمت افغانستان به کشور وارد می‌شود و دیگری بارش‌های
طبیعی، در مورد منبع اول افغانستان از پاییز سال گذشته اجازه نداده‌اند حتی یک متر
مکعب آب به سمت ایران روانه شود و در مورد منبع دوم اینکه بارش در سال جاری نسبت به
سال گذشته 75 درصد کمتر بوده و این شرایط را برای ساکنان این استان سخت کرده است.
کاویانی افزود: امسال در سراوان فقط هشت میلیمتر بارندگی رخ داده است در
حالی که تبخیر در این منطقه به 4000 میلیمتر می‌رسد و این عمق فاجعه را در این استان
نشان می‌دهد.
وی در خصوص تضادی که امروز بین امنیت غذایی و بحران آب در ایران به وجود
آمده است نیز خاطرنشان کرد: ما باید بپذیریم که وضعیت ایران از نظر آب بحرانی است بنابراین حتی موضوعاتی
در خصوص استقلال در تولید محصولات استراتژیک هم شدنی نیست.
وی افزود: 90 درصد منابع آب ما صرف کشاورزی می‌شود که نیمی از آن هدررفت
آب است، این برای کشوری مثل ما مقوله‌ای خطرناک است و کاش مسئولان به بهینه‌سازی مصرف
آب در کشاورزی توجه می‌کردند.
کاویانی با بیان اینکه روند موجود
چشم‌انداز روشنی را پیش روی کشور قرار نمی‌دهد گفت: ناکارآمدی مدیریت داخلی و تغییر
اقلیم منجر به تنش‌های اجتماعی زیادی در کشور خواهد شد و ما نیازمند بازنگری در این
حوزه هستیم.
منبع: ایسنا
