اقتصاد ایران همچنان در اسارت نفت
نبض نفت/ مرکز آمار ایران در جدیدترین گزارش خود رشد اقتصادی تابستان ۹۷ را بدون نفت ۱.۶- و با نفت را ۱.۱- درصد اعلام کرد.تابستان داغ امسال که با تلاطم و نوسان شدید ارزی روبرو بود، حالا بعد از گذشت چند ماه اثرات منفی خود را روی رشد بخش‌های مختلف اقتصادی نمایان کرده است.
کشاورزی که در روزگار رکود همیشه جورکش رشد اقتصادی بود در بهار و تابستان دو فصل متوالی منفی بوده و رکود فرو می‌رود، این بخش توانسته بود، پاییز و زمستان رشدی مثبت را تجربه کند.
با طولانی شدن نوسان ارزی که از اواخر سال ۹۶ شروع و دامنه آن به نیمه نخست سال ۹۷ رسید دامن بخش‌های مختلف اقتصاد را گرفت. علاوه بر آن تحریم و کاهش ظرفیت تولید و صادرات نفت، اقتصاد را که تازه برای رشد جان گرفته بود، به یکباره زیر و رو کرد.
سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به درون‌زا بودن رشد تاکید دارد و دقیقا همین موضوع پاشنه آشیل اقتصاد کشور است، با این حال تلاش‌ها برای برون رفت از آن میسر واقع نشده است. توجه ناکافی به بخش غیرنفتی و تمرکز شدید روی بخش نفت که یک عامل و متغیر بیرونی برای اقتصاد به حساب می‌آید، چنان یقه اقتصاد را گرفته که هر زمان اراده می‌کند، بالا و پایین می‌برد.
متغیرهای اقتصاد و رشد فصل‌های از سال ۹۵ تاکنون نشان می‌دهد که وابستگی شدیدی به ظرفیت نفت وجود دارد و هر موقع این بخش با رشد همراه بوده در بقیه بخش‌ها نیز حباب ایجاد کرده و با خود همراه کرده است، به طوری که می‌توان گفت منحنی رشد در دستان نفت قرار دارد.
تمرکز بی حد و حصر روی رخدادهای بیرونی از سوی مسئولان باعث شد تا با اخم بیگانگان بازهم اقتصاد در سراشیبی رشد قرار بگیرد و نفت به جز یک دوره کوتاه مدت که رشد اقتصادی را تحریک کرد اکنون عاملی برای رکود شود.
آمارها حکایت از منفی شدن رشد ساختمان، صنعت و کشاورزی دارد و طبق نمودار نسبت به فصول قبل بازهم در حال تنزل است.
بخش صنعت با رشدی افسانه‌ای در زمستان ۹۵ اکنون حال و روز خوبی ندارد و با نوسان شدید ارزی با رکود و کاهش تولید دسته و پنجه نرم می‌کند. طبق گزارش مرکز آمار رشد اقتصادی این بخش ۳- درصد است.
طبق آمارها بخش کشاورزی هر دو دوره یک جهش رشد داشته اما از زمستان سال ۹۶ تاکنون نتوانسته قدعلم کند، بسیاری از کارشناسان نوسان شدید ارزی، کم آبی و مستولی شدن رکود بر دیگر بخش‌ها را از عوامل موثر در این بخش می‌دانند.
بخش ساختمان از همه بخش‌ها حال و روز وخیم‌تری دارد. استراتژی مسئولان و سیاست‌گذاران در چند سال اخیر نتوانست این بخش را که بسیاری از صنایع را در گرو خود دارد به حرکت درآورد و با شوک ارزی مجددا به رکود عمیق بازگشته است. در تابستان ۹۷ نرخ رشد ساختمان ۸- درصد است.
یکی از بازیگران اصلی رشد اقتصاد در کشور همچنان نفت محسوب می‌شود، چنانکه با کم اثر شدن تحریم و فعال شدن ظرفیت این بخش به عنوان یکی از پیشران‌های اقتصاد، دیگر بخش‌های را با خود همراه کرد. در ماه های اخیر با تلاش امریکا صادرات نفت ایران با مشکل مواجه شده و طبق گزارش‌های رسمی به کمتر از یک میلیون بشکه در روز رسیده است.
مجموعه سیاست‌های اقتصادی مسئولان نشان می‌دهد، تصویری مطلوب از مبانی اقتصادی و سیاست‌گذاری برای تحقق متوسط رشد اقتصادی ۸ درصد طبق برنامه ششم توسعه و حرکت به سمت درونزایی اقتصاد ندارد و همچنان با اصلاح ساختاری در سیاست‌های موجود به دنبال به دست آوردن عملکرد مثبت کوتاه مدت در اقتصاد است.
