بنزین روزی ارزان شد که قرنطینه آغاز شد
نبض نفت - قیمت نفت خام در هفته گذشته با شکست توافق اوپک پلاس و شیوع گسترده ویروس کرونا در جهان، به زیر 35 دلار در بشکه سقوط کرد و همزمان قیمت فرآورده‌های نفتی از جمله بنزین را نیز با خود پایین کشید.
این موضوع اگرچه به ضرر تولیدکنندگان
است، اما باعث خوشحالی بسیاری از مصرف‌کنندگان در دنیا شد. به‌طوری که آنها قیمت‌های
کنونی بنزین را «خارج از انتظارات و تصورات خود» می‌دانند و حتی از تولیدکنندگان
نفت خام متشکرند که با افزایش تولید نفت، هزینه‌های زندگی‌شان را کاهش داده‌اند!
این را می‌توان در توئیت‌های بسیاری از مردم جهان بویژه شهروندان امریکایی و
کانادایی دید.
یکی از کاربران نوشته است که از سال
2001 تاکنون بنزینی به این ارزانی نزده است.
کاربر دیگری می‌گوید که بنزین در یک
سال گذشته به زیر یک دلار کانادا برای هر لیتر نرسیده بود اما الان با 93 سنت دلار
کانادا می‌تواند یک لیتر بنزین بزند و این اتفاق خوبی است.
در مقابل هم کاربرانی هستند که ابراز
نگرانی کرده‌اند و گفته‌اند که این خوشحالی احتمالاً زیاد طول نمی‌کشد و دوباره
قیمت‌ها بالا خواهد رفت.
هر تن بنزین 350 دلار شد
نگاهی به قیمت بنزین در بازار خلیج
فارس طی دو هفته اخیر بیندازیم؛ یعنی از تاریخ 21 فوریه (2 اسفند) تا 11 مارس (21
اسفند). این بازه زمانی اجلاس ناموفق 5 و 6 مارس اوپک و غیراوپک را هم در برمی‌گیرد.
بر اساس تازه‌ترین داده‌های جهانی،
قیمت هر تن بنزین در 21 فوریه نزدیک به 540 دلار بود؛ اما با کاهش مستمر به 450
دلار در هر تن تا تاریخ 6 مارس رسید. این روند کاهشی از 6 مارس تا 9 مارس یعنی
روزهای بعد از اجلاس ناموفق اوپک پلاس شدیدتر شد و قیمت‌ها طی این بازه زمانی 100
دلار در هر تن کاهش یافت. به‌طوری که قیمت هر تن بنزین در بازار خلیج فارس 350دلار
معامله شد. البته این افت قیمت تنها مربوط به بنزین نبود و تمامی فراورده‌های نفتی
را در بر می‌گرفت. در بازارهای دیگر مانند سنگاپور نیز شرایط مشابهی وجود دارد.
ایران همچنان در جایگاه دوم بنزین
ارزان جهان
اکنون نگاهی به وضعیت داخلی و خارجی
پیش آمده در کشور، با این تغییر نرخ بنزین بیندازیم. براساس آنچه گفته شد، اکنون قیمت
هر لیتر بنزین در بازار خلیج فارس 35 سنت است. این رقم با در نظر گرفتن نرخ دلار
در بازار آزاد، حدود 5 هزار و 369 تومان برای هر لیتر می‌شود. با این افت قیمت در
بازارهای جهانی، اکنون نرخ بنزین در کشور ما نیز به نرخ فوب خلیج فارس نزدیک‌تر
شده است؛ البته بنزین آزاد که لیتری 3هزار تومان است؛ نه بنزین 1500 تومانی سهمیه
ای. نکته دیگر اینکه با وجود افت شدید قیمت بنزین در بازارهای جهانی، ایران بازهم
بعد از ونزوئلا، دارنده ارزان‌ترین بنزین جهان است. بنزینی با قیمت تقریبی 10 سنت
که در جایگاه دوم از نظر ارزانی قرار دارد. در ایران نرخ بنزین، آزاد و شناور نیست
و همین موضوع آثار تحولات جهانی را در بازار داخل بی‌اثر می‌کند. اما فراتر از
بازار داخل، باید به درآمدهای صادراتی بنزین نیز توجه داشت. ایران که حدود یک سال
است صادرکننده بنزین شده و این صادرات بخشی از کاهش درآمد نفت را جبران می‌کرد،
اکنون به سبب افت قیمت بنزین، بخش دیگری از درآمدهای خود را از دست خواهد داد. به
هر حال درآمد حاصل از بنزین 350 دلار در تن با بنزین 700 دلار در تن فاصله زیادی
دارد.
آیا کاهش قیمت ادامه دارد؟
در این افت شدید قیمت بنزین طی دو
هفته چند عامل نقش داشتند. نخست کاهش تقاضا ناشی از شیوع ویروس کرونا و دوم سقوط
قیمت نفت به‌خاطر مذاکرات بی‌نتیجه اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام) و
غیراوپک و آغاز جنگ قیمتی میان تولیدکنندگان. اینکه این روند تا کی ادامه خواهد
داشت، به‌همین عوامل بستگی دارد. اگر شیوع ویروس کرونا متوقف شود و واکسن آن کشف
شود، یا اینکه تولیدکنندگان نفت خام جهان دست به‌کاهش تولید نفت بزنند، شرایط
تغییر خواهد کرد. اما آنچه اکنون از اقتصاد جهان دریافت می‌شود، کاهش تقاضا برای
نفت و افزایش شدید عرضه آن با یک جنگ قیمتی است. عربستان اعلام کرده که می‌خواهد
تولید نفت خود را از 9.68 میلیون در ماه فوریه به 12.3 میلیون در ماه آوریل یعنی
فروردین ماه برساند. امارات نیز اعلام آمادگی برای افزایش یک میلیون بشکه‌ای تولید
نفت خام خود کرده است. روسیه نیز آماده است که تولید نفت خود را تا 300 هزار بشکه
افزایش دهد. فقط نفت گران قیمت امریکا (نفت شیل) است که با افت قیمت نفت تولیدش،
دیگر از برخی از چاه‌ها صرفه اقتصادی ندارد و فعالیت دکل‌های حفاری نیز برای
استخراج این نوع نفت رو به کاهش است.
بر این اساس رویترز به نقل از مؤسسه
اوراسیا گروپ نوشت: «در حالی که ویروس کرونا اولین کاهش جهانی تقاضای نفت در طی
سال‌های اخیر را رقم زده است، افزایش تولید نفت عربستان، امارات و روسیه می‌تواند
منجر به بروز مازاد عرضه روزانه بیش از 4 میلیون بشکه نفت در بازار شود.»
بازار نفت چشم به راه یک تغییر جدی
روز گذشته و در زمان تنظیم این گزارش
شاخص برنت با افزایش جزئی در نرخ 35.13 سنت معامله می‌شد. در هفته اخیر قیمت نفت
خام برنت حدود 28 درصد افت کرد که بیشترین کاهش قیمت هفتگی از 18 ژانویه 1991
تاکنون بود. در ژانویه سال 1991 و در پی شروع جنگ اول خلیج فارس قیمت هفتگی نفت 29
درصد کاهش یافته بود. قیمت نفت خام امریکا
WTI نیز هفته گذشته 25 درصد کاهش یافت که
بدترین عملکرد هفتگی از 19 دسامبر 2008 تاکنون به‌شمار می‌رود.
افزایش اندک قیمت نفت در روز گذشته به
سبب قوت گرفتن احتمال کاهش تولید نفت امریکا بود. در این خصوص، نرسی قربان،
کارشناس ارشد انرژی به ایرنا گفته است: اگر قیمت‌های پایین نفت تا یکسال آینده
ادامه یابد، ۱۰ میلیون بشکه نفت شامل شیل اویل‌ها و نفت‌های گران از بازار
خارج خواهد شد.
در همین حال عراق به‌عنوان تولیدکننده
نفت خامی که به قیمت‌های بالاتر نفت نیاز دارد، در حال رایزنی برای شکل‌گیری یک توافق
کاهش تولید میان اوپکی‌ها و غیراوپکی هاست. هرچند که تاکنون سیگنال مثبتی از سوی
عربستان و روسیه دریافت نشده اما این موضوع نیز می‌تواند قیمت‌ها را بالا ببرد.
افزایش قیمت بنزین وابسته به افزایش قیمت نفت است.
عطیه لباف
منبع: روزنامه ایران
