بازرسان دلال و بازرسان بی‌سواد
یادداشت به قلم دکتر رضا نظری‌مهر مدیرمسئول پایگاه خبری نبض نفت و مدیرعامل شرکت فراکاران تولید کاهنگان با عنوان فرهنگ بيراهه
موضوعي كه در اين يادداشت انتخاب كردم كه از اركان اساسي پروژه‌ها ميباشد موضوع بازرسي فني به عنوان بازوي اصلي نظارت بر اجراي قابل قبول كيفي پروژه است که همواره در صنعت مطرح بوده و خواهد بود.
سالها تجربهام در پروژههاي مختلف از بيست و چند سال گذشته كه بسياري از آنها توامان با حضور شركت‌هاي بزرگ اروپايي و ژاپني يا كره جنوبي در كشور قدرت قياس مناسب‌تري را با شرايط فعلي در صنعت ايجاد میکند. در دوراني كه بازرسي فني با مفهوم افرادي كه از سابقه اجرايي نصب و ساخت زياد و درك مهندسي بالا گره خورده بود و اصولاً بازرسان منتخباني بودند كه به علت سوابق بالايشان در صنعت قابليت تشخيص و بررسي كيفي تجهيزات و كالاها را داشته و در صورت لزوم با اشراف كامل بر استانداردها و شرايط رد يا پذيرش آنها در پروژه، علاوه بر نقش محوري بر فرايند كيفي، در راهبرد اجرايي و زماني پروژه نيز نقش آفريني داشتند.
در دورهاي با يكي از مهندسان با سابقه شركت تكني مونت در همين عرصه براي پروژههاي پتروشيمي اميركبير، جم و مارون همكاري داشتم كه هر چند در جايگاه مدير پروژه ساخت بودم اما براي من كار كردن با آنها از ارزشمندترين دوران و كلاس آموزشي كاملي بود كه در جهت پيشبرد پروژه، خودشان را هم مسير با سازندگان قرار ميدادند تا ضمن حفظ كيفيت كار، پيشبرد صحيح پروژه‌ها نيز در نظر گرفته شود.
متاسفانه در سالهاي اخير، مشاهده مي‌شود كه برخي شركت‌هاي بازرسي با جذب نيروهاي سطح پايين با هدف كاهش هزينه و پرداخت دستمزد كمتر، بازرساني را وارد عرصه صنعت کردهاند كه نه تنها در افزايش كيفيت نقش خاصي را بازي نميكنند بلكه آنها نيز در جهت جبران كسري دستمزد با طولاني كردن پروژه‌ها درصدد حفظ جایگاه خود مي‌باشند.
از نكاتي كه برخی اوقات زياد به چشم ميخورد این است كه بازرسان در يك روز چندين هماهنگي بازرسي داشته و عملا در برخي از آنها هم حضور پيدا نميكنند يا با عبور گذري از برخي مقاطع صرفا نقش حضور و غياب را تكميل ميكنند. آن چه مسلم است این است که نميتوان به آنها هم ايراد عميق وارد کرد چرا كه يك سيستم بيمار، بيماري را در اجزاي خود پخش مي‌كند.
نظارت بر كيفيت و سوابق بازرسين و نيز مولفه دستمزد بازرسان ميتواند ريشه ايجاد فساد و اشتباهات اينچنيني را خشك کند. از سوي ديگر با موجي از بازرسان مواجه هستيم كه به علت دانش پايين در كار قدرت تاييد ندارند و سادهترين كار يعني عدم تاييد را همواره در دستور كار دارند و در جمله‌اي ساده عنوان ميكنند كه كارفرما اگر بخواهد خودش تاييد كند.
اما انچه در اين فرايند مستتر ميباشد تاخي زیاد و عدم درك از فرايند زماني پروژه‌ها توسط اين قبيل از بارسان مي‌باشند، در صورتي كه قدرت در تصميم‌گيري و تاييد نشان از عمق و تسلط دانش افراد دارد. از سويي برخي از بازرسان با قرار گرفتن در جايگاههايي مانند تامين كالا يا دلالي رسما وارد فضاي كسب و كار تجاري به جاي نظارت بر كيفيت ميشوند و گاهی اوقات مشاهده شده كه با رد پذيرش كيفيت كالاي سازندگان و تامينكنندگان بدون اصول استاندارد، با تحت فشار گذاشتن شرکت مجری پروژه، از آنها میخواهند از منابع معرفي شده خودشان کالاها و مواد تامین شود.
البته ريشه برخي از اين مشكلات را ميتوان در عدم سواد فني مديران اجرايي در سطوح كارفرمايي نيز دانست، جايي كه به علت نداشتن دانش كافي نميتوانند ارزيابي مناسبي از ساختار بازرسي داشته و همين امر بازرسي را به جولانگاهي براي تاخت و تاز بازرسان با هر شيوه دلخواه تبديل کند.
متاسفانه ايجاد فرهنگ مناسب و متعالي در كار نيازمند برنامه‌ريزي و هزينه كرد بلند مدت است در حالي كه تخريب فرهنگي و يك فرهنگ بيراهه به سادگي به علت سهولت و ايجاد منافع دست يافتني، به سادگی شكل مي‌گيرند و رواج پيدا ميكنند. نقش محوري كافرمايان، توجه بيشتر به انتقادات صنعتگران و نخبگان صنعتي در اين عرصه ميتواند مشكلات اينچنيني را در برنامهاي بلند مدت به مسير درست آن هدايت نمايد.
