قراردادهای مهمی با پکن و مسکو امضا می‌کنیم/ نگران تکنولوژی چینی باشیم؟
نبض نفت- همایون فلکشاهی درباره جایگاه چین در بین مصرف‌کنندگان انرژی اظهار داشت: طبق گزارش سالیانه شرکت بی‌پی، چین بزرگترین مصرف‌کننده انرژی جهان است و از سال ۲۰۰۹ میزان مصرفش از آمریکا عبور کرده است. رشد تقاضای انرژی چین در دو دهه اخیر خیلی قوی بوده و سه برابر شده است. نصف نیازهای انرژی چین از طریق زغال‌سنگ تامین می‌شود، اما طبیعتاً مصرف نفت کشور هم در دو دهه اخیر سه برابر شده و از کمتر از ۵ میلیون بشکه در روز به ۱۵ میلیون بشکه در روز رسید. چین دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت بعد از آمریکا و سومین مصرف‌کننده بزرگ گاز طبیعی بعد از آمریکا و روسیه است، البته چین جایگاه اول را در واردات این دو انرژی دارد.
نصف زغال‌سنگی که در جهان می‌سوزد در چین استفاده می‌شود
وی درباره مسیر حرکت انرژی چین گفت: پیش‌بینی می‌شود که چین سال آینده اهمیت بیشتری برای انرژی‌های تجدیدپذیر و گاز طبیعی قائل باشد. تعداد زیادی از شهرهای چین به خاطر استفاده گسترده از زغال‌سنگ برای تولید برق و گرما، در آستانه آلودگی شدید هوا هستند، نصف زغال‌سنگی که در جهان می‌سوزد در چین استفاده و این باعث افزایش دما هوا و ایجاد آلودگی گسترده هوا می‌شود، بنابراین دولت چین اولویت را به توسعه انرژی‌های پاک داده و ترجیح می‌دهد سهم این انرژی‌ها را در سبد سوخت کشور افزایش دهد.
واردات ال‌ان‌جی چین بیش از ده برابر افزایش پیدا کرد
تحلیلگر موسسه بین‌المللی انرژی کپلر تصریح کرد: بین ۲۰۱۹ و ۲۰۲۴ حدود ۴۰ درصد ظرفیت افزوده جهان در انرژی‌های تجدیدپذیر در چین به بهره‌برداری خواهد رسید. همچنین دولت هدف افزایش سهم گاز طبیعی را تعیین کرده است، یعنی بنا دارد کل مصرف انرژی کشور را از ۸.۷ درصد در سال ۲۰۲۰ تا ۱۲ درصد در سال ۲۰۳۰ برساند. در این راستا، با در نظر گرفتن محدودیت‌های تولید داخلی واردات خود را شدیداً افزایش خواهد داد و این اتفاق تازه‌ای نیست، در سال‌های اخیر واردات ال‌ان‌جی چین بیش از ده برابر افزایش پیدا کرد یعنی از ۶ میلیون تن در سال ۲۰۰۹ تا نزدیک ۸۰ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ رسید. چین حتی در سال ۲۰۲۱ خود را به بزرگترین واردکننده ال‌ان‌جی رسانده و از ژاپن عبور کرده بود اما با ادامه سیاست صفر-کرونا در سال ۲۰۲۲ واردات ال‌ان‌جی این کشور به ۶۵ میلیون تن کاهش پیدا کرد.
چالش ایران برای صادرات گاز به چین
وی تاکید کرد: ایران کشوری است که دومین رتبه را در بین دارندگان ذخایر جهان در اختیار دارد و می‌تواند در بلندمدت یکی از تامین‌کننده‌های اساسی چین باشد اما با دو چالش فعلا مواجه هستیم، اولا اینکه میزان تولید از مصرف در بازار داخلی خیلی بالاتر نیست و این باعث می‌شود تا برخی مواقع صادرات فعلی به ترکیه و عراق قطع شود و این به اعتبار ایران به عنوان یک صادرکننده جدی گاز صدمه می‌زند، دوماً ایران دسترسی به تکنولوژی ال‌ان‌جی ندارد و تا زمانی که تحریم‌های آمریکا علیه کشور اعمال می‌شود، دسترسی به این فناوری تقریباً غیر ممکن است.
چراغ سبز دولت چین برای تجارت انرژی با ایران
فلکشاهی درباره اینکه چرا باید ما به چین به عنوان بازار استراتژیک نفت و گاز نگاه کنیم، گفت: یکی اینکه چین در سال‌های آینده رشد قابل توجهی به ویژه در بازار گاز خواهد داشت و این رشد از بازارهای جهانی اصلی دیگر مثل اروپا و آمریکا بیشتر خواهد بود، البته در رابطه با نفت امکان اینکه رشد هندوستان بیشتر باشد، وجود دارد. دوماً اینکه در حال حاضر تقریباً چین تنها مشتری نفت ایران و تنها کشوری است که حاضر است تا حدی ریسک تحریم از طریق آمریکا را بپذیرد. در واقع شرکت‌های دولتی چینی این کار را انجام نمی‌دهند بلکه پالایشگاههای خصوصی منطقه شاندونگ، به احتمال زیاد با چراغ سبز دولت این کار را انجام می‌دهند.
وی در ارزیابی سهم ایران از بازار انرژی چین بیان داشت: میانگین سهم ایران در بازار چین در سال ۲۰۲۲، ۷ درصد بوده است و این کمی در مقابل زمان قبل از اعمال دوباره تحریم‌های آمریکا کاهش پیدا کرد، چون آن زمان بین ۸ و نیم درصد و ۸ درصد بوده اما در این دوره زمانی بازار چین بزرگتر شده و حجم مبادلات نفتی بیت دو کشور بالا رفته است. در بازار گاز این کشور هم که فعلا سهم ایران هیچ اما سهم قطر ۲۴.۶ درصد است.
فعلا گزینه‌ای جز چین نداریم
تحلیلگر موسسه بین‌المللی کپلر در ادامه به موضوع سند ۲۵ ساله ایران و چین و اهدافی که ایران دنبال می‌کند، پرداخت و تصریح کرد: از این سند جزییات زیادی منتشر نشده است. اما می‌توان پیش‌بینی کرد که در ازای ادامه دادن به خرید نفت ایران، شرکت‌های چینی در ایران سرمایه‌گذاری گسترده‌ای انجام دهند. شرکت ساینوپک چندین سال آمادگی خود برای توسعه فاز دوم یادآوران و تعمیرات اساسی و توسعه فاز جدید پالایشگاه آبادان را اعلام کرده است، اما تا زمانی که تحریم‌های آمریکا علیه ایران اعمال می‌شود، بعید می‌دانم حتی شرکت‌های دولتی چین این ریسک را بپذیرند. نکته دیگر توانایی شرکت‌های چینی است، با اینکه خیلی پیشرفت کردند اما به احتمال زیاد تکنولوژی مورد نیاز برای فشارافزایی در مخزن پارس‌جنوبی را ندارند. ضمنا مشکلات فرهنگی و فنی بین شرکت‌های چینی و کارمندان شرکت ملی نفت پیش آمده بود، بنابراین پیشرفت خوبی در پروژه‌های ایران نداشته‌اند. بعبارت دیگر عملکرد شرکت‌های چینی در حوزه نفت و گاز تا به حال خوب نبوده و تنها دلیلی که برای توسعه صنایع کشور به سمت چین می‌رویم این است که گزینه دیگری در اختیار نداریم.
عربستان و روسیه چه می‌کنند؟
وی درباره نقش دیگر کشورها از جمله عربستان و روسیه در بازار انرژی چین خاطرنشان کرد: این دو کشور بزرگترین تامین‌کننده نفت چین هستند. روسیه با حجم یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز و عربستان با حجم یک میلیون و ۶۴۰ هزار بشکه در روز. این یعنی روسیه سهم ۱۷ و نیم درصدی و عربستان سهم ۱۵.۹ درصدی در بازار نفت چین را در اختیار دارند. این دو کشور به احتمال زیاد تمام تلاش خود را برای نگهداشتن سهم‌شان می‌کنند. عربستان حتی در پالایشگاههای چین سهم دارد و از این طریق بازار خود را مطمئن‌تر کرده است. در دو سال آینده پالایشگاه پانجین قرار است به بهره‌برداری برسد و ۷۰ درصد نفت وارداتی یعنی ۲۱۰ هزار بشکه نفت در روز را از طریق آرامکو تامین خواهد کرد.
با لغو تحریم؛ قراردادهای مهمی با چین و روسیه امضا می‌کنیم
فلکشاهی درباره استفاده از سرمایه‌گذاری چین در پروژه‌های نفتی ایران گفت: تا زمانی که تحریم‌های آمریکا اعمال می‌شود احتمال سرمایه‌گذاری عظیم چینی‌ها خیلی کم است اما زمانی که تحریم‌ها برداشته می‌شوند، احتمالا ایران تصمیم می‌گیرد تا قراردادهایی مهم را با شرکت‌های چینی و روسی امضا کند. آن زمان سرمایه‌گذاری چینی‌ها می‌تواند به بهبود صنعت نفت کمک کند، اما برای اینکه ایران کاملا بتواند از پتانسیل نفت و گازش بهره‌مند شود به برداشتن کامل تحریم‌ها و ورود شرکت‌هایی با پیشرفته‌ترین تکنولوژی یعنی شرکت‌های غربی نیاز دارد.
نگران تکنولوژی چینی باشیم؟
وی درباره نگرانی‌ها بابت استفاده از تکنولوژی چینی گفت: در این خصوص نگرانی‌های زیادی وجود دارد. شرکت‌های چینی می‌توانند سرمایه را به ایران بیاورند اما شرکت ملی نفت نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته در زمینه تولید نفت سنگین و فشارافزایی دارد که در این زمینه شرکت‌های چینی تجربه قابل توجهی ندارند. مشکلات فرهنگی را هم نباید کنار بگذاریم، قبلاً در پروژه‌های آزادگان با مشکلات مواجه بودیم که حتی ماجرا به سفارت چین و وزارت امور خارجه رسیده بود چون کارمندان چینی مثلا در تالاب هورالعظیم لاکپشت‌های منطقه را می‌خوردند، علاوه بر آن استفاده از کاگر چینی نیز موضوع اختلاف بود.
منبع:ایلنا
