انقلاب آبرسانی به سیستان و بلوچستان
جهاد سازندگی از همان روزهای نخست آستین همت را بالا زد و به اجرای پروژه‌های آبرسانی در روستاهای سیستان و بلوچستان پرداخت.
آبرسانی در سیستان و بلوچستان در یک داستان تک خطی پیش نمی‌رفت، این استان جنوب شرقی کشور که پیش از انقلاب شاخص‌های آبرسانی‌اش رتبه پایینی داشت با موانع جدی‌تری نسبت به سایر استان‌ها روبه رو بود.
موانع جدی‌تر همان زیر ساخت‌ها بوده که قبل از انقلاب فراهم نشد و بعد از انقلاب نیز باید مرحله به مرحله رفع می‌شد تا نتیجه ملموس حاصل شود.
بعد از انقلاب با وجود سختی‌ها تلاش‌هایی برای آبرسانی به روستاهای سیستان و بلوچستان انجام شده بود، مسوولان نظام و دولت‌های گوناگون با اقدامات انقلابی و تمام توان در صحنه آبرسانی به روستاهای این استان پهناور گام‌های بنیادی برداشتند.
به گفته علیرضا قاسمی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی سه هزار و ۷۳۴ روستا در این استان وجود داشت اما از این تعداد تنها ۱۱۹ روستا با شاخص بهره‌مندی هفت درصد دارای تاسیسات آبرسانی بوده که به برکت انقلاب و خدمات شایسته نظام هم‌اینک ۲ هزار و ۹۶۵ روستا دارای آب پایدار و سالم و درصد بهره‌مندی از آب به ۶۸.۳ درصد رسیده است.
نزدیک به شاخص‌ها
از آنجا که تامین آب آشامیدنی روستاییان و انجام عملیات آبرسانی به صورت مستقیم با زندگی آنان در ارتباط است به سراغ شرکت آب و فاضلاب رفتیم که براساس قوانین، وظیفه تامین این آب را بر عهده دارد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه متوسط بارندگی استان کمتر از ۱۰۰ میلی‌متر بوده گفت: این استان با وسعت ۱۸۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع، ۱۱ درصد مساحت کل کشور را داراست که نه تنها از لحاظ شاخص پهناوری و کم‌تراکم بودن در رتبه بالای کشوری قرار دارد بلکه از نظر منابع آبی نیز محدود و فقیراست.
علیرضا قاسمی با بیان اینکه به اقتضای وسعت و پراکندگی، نزدیکترین خط انتقال ۱۲ کیلومتر است و بیش از یکهزارو ۲۰۰ کیلومتر خطوط انتقال در سیستان و بلوچستان وجود دارد افزود: خدمت‌رسانی به این منطقه و هزینه‌های ساخت و بهره‌برداری ۲ برابر متوسط نرم کشوری بوده و بیش از ۲۲ هزار کیلومتر معادل سه برابر مرزهای ایران در این استان شبکه توزیع وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه سیستان و بلوچستان از لحاظ شاخص بهره‌مندی از آب فاصله معناداری با متوسط کشوری دارد افزود: برنامه‌ریزی شده تا پایان سال ۱۴۰۰ شاخص بهره‌مندی از آب آشامیدنی روستایی استان به ۷۳ درصد ارتقا یابد که بدین منظور تفاهم‌نامه مهمی برای آبرسانی به یکهزارو ۶۲ روستای فاقد شبکه و دارای تنش آبی منعقد شده است.
قاسمی به تفاهم‌نامه مذکور اشاره کرد و گفت: تفاهم‌نامه سه جانبه بین آبفا کشور، مجلس شورای اسلامی و استانداری با اعتبار ۱۱ هزار و ۱۵۰ میلیارد ریال منعقد شده که با اجرایی‌شدن این تفاهم‌نامه شاخص بهره‌مندی از آب روستایی این استان به ۸۱ درصد ارتقا می‌یابد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار سیستان و بلوچستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: شاخص بهره مندی روستاییان از آب آشامیدنی در ابتدای دولت تدبیر و امید ۵۹ درصد بوده که هم‌اینک ۶۸ درصد شده که طبق برنامه‌ریزی تا پایان دولت ۷۳ درصد می‌شود.
منصور بیجار تصریح کرد: در هفت سال گذشته یکهزار و ۱۰۰ میلیارد تومان تزریق اعتبار در حوزه آب داشتیم که در مقایسه با قبل و بهترین سال‌ها که حدود ۲۵ میلیارد تومان هزینه می‌شده این میزان قابل توجه است.
تلاش‌ها
مهمترین وظیفه شرکت آب و فاضلاب به گفته کارشناسان این حوزه ایجاد، توسعه، نگهداری، بهره‌برداری، بازسازی و مرمت تاسیسات مربوط به تامین، انتقال، تقسیم و توزیع آب آشامیدنی و بهداشتی، جمع‌آوری و انتقال و دفع بهداشتی فاضلاب روستاهاست.
برای اینکه بدانیم آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان تا چه حد بر اساس معیارهای ارزیابیش فعالیت کرده در ادامه گفت‌وگو با مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان این موضوع بررسی شد.
قاسمی با اشاره به مهمترین اقدامات انجام شده در یک سال گذشته برای آبرسانی روستایی گفت: رفع تنش آبی برای ۸۱ روستا با جمعیت ۲۴ هزار و ۵۰۰ نفر با افزایش ظرفیت تأمین آب به میزان ۲۱۵ لیتر در ثانیه با حفر و تجهیز چاه از اقداماتی است که به برکت انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران از ابتدای امسال در سیستان و بلوچستان صورت گرفته است.
وی افزود: رفع بحران از ۶۰ روستایی که پایان اسفند پارسال گرفتار سیل پایان شده بودند با لایروبی چاه های آب آشامیدنی، مرمت و اصلاح خطوط انتقال و تعویض الکتروپمپ‌های معیوب، رفع تنش آبی از روستاهای دچار افت فشار در طرح آبرسانی به روستاهای سیستان شامل هامون و بخش مرکزی نیمروز، لوتک ورمال با افزایش ظرفیت تأمین به میزان ۱۰۰ لیتر در ثانیه نیز امسال و بعد از یکپارچه سازی شرکت‌های آبفا انجام شد.
مدیرعامل آبفای سیستان و بلوچستان تصریح کرد: امسال پکیج فیلتر شنی تصفیه خانه آب آشامیدنی مجتمع تلنگ و تصفیه آب به میزان ۲۱۰ لیتر در ثانیه به بهره برداری رسید، یک حلقه چاه در منطقه کهیر و اجرای خط انتقال و حل مشکل آب آشامیدنی هفت روستای حیدرآباد، تجهیز و کمبود آب آشامیدنی روستاهای پزم تیاب و پزم مچان با استفاده از آب شیرین کن کنارک رفع شد.
وی بیان کرد: تکمیل ۱۵ کیلومتر خط پمپاژ و انتقال روستاهای مومان و سورکمب کنارک، احیا و بازسازی یک حلقه چاه و حل مشکل کمبود آب آشامیدنی سه روستای نکمبکان، فعالسازی ۵۰ قرارداد اجرایی، ابلاغ خاتمه ۱۰ قرارداد اجرایی با توجه به عدم پیشرفت مناسب نیز به منظور رفع مشکلات آبی روستاهای این خطه انجام شد.
قاسمی گفت: امسال ۲۰ فقره قرارداد بزرگ اجرایی به مبلغ ۲ هزار و ۹۰۰میلیارد ریال برای آبرسانی به روستاهای سیستان و بلوچستان شامل اجرای خطوط انتقال، شبکه توزیع منابع تأمین آب و احداث مخازن ذخیره، خرید لوله و اتصالات به منظور ارتقای سطح بهره مندی از آب آشامیدنی و هشت قرارداد مطالعاتی جدید با هدف انجام مطالعه و تهیه نقشه اجرایی برای بخشی از روستاهای این استان منعقد شده است.
وی تصریح کرد: عملیات اجرایی تمامی روستاهای نوار ساحلی شهرستان دشتیاری با جمعیت هفت هزار و ۳۰۰ نفر، هشت روستای مجتمع غرب و شرق بمپور با ۱۸ هزار نفر جمعیت و خطوط انتقال، شبکه توزیع و مخزن ذخیره برای ۱۰ روستای مجتمع دامن نیز آغاز و خطوط انتقال و شبکه توزیع ۲۵ روستای مجتمع دلگان ها نیز تکمیل و عملیات انفصال خطوط انتقال جدید به شبکه توزیع ۱۲۱ روستای زیرمجموعه مخزن صفرزهی از مجتمع تلنگ به منظور وارد مدار کردن تمامی تأسیسات جدید انجام شد.
به گفته رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی سیستان و بلوچستان به منظور دستیابی به میانگین کشوری، در جنوب استان طرح انتقال آب از سد پیشین به ۲۱۷ روستا در دست اجراست که اعتبارات آن از صندوق توسعه ملی تامین می‌شود.
مهرداد عرب افزود: دولت بر اساس بند "ه" تبصره چهار قانون بودجه اجازه برداشت ۲ میلیارد و ۷۹۵ میلیون یورو از صندوق توسعه ملی را دارد که از این میزان ۱۰۰ میلیون یورو به حوزه آب روستایی و عشایر کشور اختصاص پیدا کرد که ۱۲ مجتمع آبرسانی روستایی سیستان و بلوچستان مشمول این طرح می شود.
وی خاطرنشان کرد: اعتبارات مصوب فصل آب از ۹۱۵ هزار و ۶۴۸میلیون ریال در سال ۸۷ به پنج میلیون و۲۵۱ هزار و ۱۳۳میلیون ریال در سال ۹۹ رسیده است.
به گفته معاون راهبری و نظارت بهره برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در استان سیستان و بلوچستان به ۹۷۰ روستا آبرسانی تانکری یا سیار انجام می شود که در سال ۹۸ برای انجام این آبرسانی سیار، ۳۵ میلیارد تومان هزینه شد.
حمید رضا کشفی ادامه داد:هیچ ردیف اعتباری برای آبرسانی سیار روستایی وجود ندارد اما اخیرا وزارت نیرو نامه ای به وزارت کشور ارسال کرده که از محل های مرتبط، ۶۰ میلیارد تومان بودجه برای آبرسانی تانکری به روستاهای سیستان و بلوچستان تخصیص داده شود.
آب یعنی ماندگاری
آب برای روستایی یک جور و برای شهرنشین جور دیگری زندگی است شاید ساکنان خانه‌های شهری کمتر به تامین آب خود فکر کرده باشند زیرا هر بار که شیر آب را باز کنند و اگر انصاف داشته و هدر ندهند این حرکت سیال آب گمان حتی یک روز آب نداشتن و محروم بودن از آن را در ذهنشان خاموش کرده است.
برای شهرنشینان رفتن بر لب رودخانه و آب آوردن از آن شاید تنها یک حس شاعری است که در اشعار تخیل می‌کردند اما این بار به روزگار و حیات انسان‌هایی در این گزارش سفر کردیم که زیستشان در پیوستگی با این رود و جو و هوتک و بند بود.
آب و جنبه‌های مختلف اهمیت بدیهی‌اش در روستاها پوشیده بر ما نبود اما باید بدانیم روستاییان همه جوره زندگیشان به آب مربوط است. این مایه حیات نبودنش و نیامدنش از آسمان و نجوشیدنش از زمین خواب را بر هر موجود زنده‌ای برهم می‌زند.
ماندگاری در روستاها مهم است این را نه تنها کارشناسان مردم شناسی و جمعیت شناسی می گویند بلکه تمام متخصصان جهانی و نظریه پردازانش روزها بر این امر قلم زده‌اند اما این ماندگاری به خدمات کافی و مناسب نیاز دارد اگر بخواهیم روستاهای آباد در سیستان و بلوچستان داشته باشیم که صدای کودکانشان همسو با نواهای طبیعت روح هستی را به جریان بیاورد باید یکی از این خدمات که آب اشامیدنی است به صورت مناسب و حداکثری در اختیار این افراد قرار گیرد.
در گزارش گفتیم که از آن روزهای سخت قبل از انقلاب و وضعیت آبرسانی روستایی سیستان و بلوچستان گذر کرده‌ایم و هم‌اینک با شاخص۶۸.۳ که با اقدامات دولت یازدهم و دوازدهم امکان پذیر شد.
زندگی روستاییان سیستان و بلوچستان متفاوت شده در این میان دولت، مجلس و مسوولان این استان در نشست‌ها و تفاهم‌نامه‌هایی سه جانبه عزم خود را جزم و آستین همت را بالا زدند تا بزودی و تا پایان دولت این شاخص از ۷۰ درصد فراتر و ۸۱ شود زیرا هر قطره از این آب حیات و زندگی یک روستا و ساکنانش است.
منبع: ایرنا
